“Rue de l’Ouest 100. Mec Art Graphic 1972”

Σε ένα ζωντανό κλίμα ΄70ς εγκαινιάστηκε την περασμένη Παρασκευή στο Μουσείο Άλεξ Μυλωνά,στο Θησείο, η έκθεση Rue de l’Ouest 100, Mec Art Graphic 1972 . Πρόκειται για την πρώτη εκδοτική απόπειρα της Μάγδας Κοτζιά στο εργαστήρι του Νίκου Κεσσανλή και της Χρύσας Ρωμανού στο Παρίσι, που η ίδια δώρισε στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η έκθεση  που επιμελήθηκε ο Ντένης Ζαχαρόπουλος, με συνεπιμελητή τον Αλέξιο Παπαζαχαρία, είναι μια συμπαραγωγή του Μουσείου Άλεξ Μυλωνά με το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και θα διαρκέσει από τις 23 Μαρτίου έως και τις 27 Μαΐου 2012.           Η Μάγδα Κοτζιά, είναι γνωστή για την ίδρυση των αντισυμβατικών εκδόσεων Εξάντας. Το 1968, λόγω της χούντας αυτοεξορίστηκε όπως πολλοί άλλοι Έλληνες στο Παρίσι. Εκεί, όπως λέει ο Ντένης Ζαχαρόπουλος: “ Μέσα σ' αυτό το κλίμα, μαζί με τον Καστοριάδη, τον Αξελό, τον Πουλαντζά, θα γνωρίσει τον Νίκο Κεσσανλή και τη Χρύσα Ρωμανού, και σε συνέχεια τον σημαντικό τεχνοκριτικό  Pierre Restany, που συγκεντρώνει γύρω του όλες τις πρωτοποριακές τάσεις του Παρισιού και της Ευρώπης κι έχει βέβαια ιδιαίτερη σχέση με κάποιους σημαντικούς έλληνες καλλιτέχνες  όπως ο Νίκος, ο Κανιάρης  κι ο Δανιήλ, τους όποιους παρουσιάζει στη Μπιενάλε της Βενετίας το 1964 σαν απάντηση στην αμερικάνικη ποπ. Στη συνέχεια φτιάχνει με τον Κεσσανλή την ομάδα του Mec Art, συγκεντρώνοντας καλλιτέχνες που κάνουν πολύ διαφορετικά πράγματα μεταξύ τους αλλά με κοινό τόπο το ότι δουλεύουν με μηχανικά μέσα και όχι με τα χέρια. Από εκείνη την περίοδο και μετά ο Κεσσανλής, μέσα στους πολλούς πειραματισμούς, μαζί με τη Χρύσα και την Μάγδα Κοτζιά αγοράζουν ένα τεράστιο επαγγελματικό μηχάνημα παραγωγής μεταξοτυπιών. Η χούντα που βρίσκει τον Νίκο και τη Χρύσα στο Παρίσι ωθεί μια σειρά από καλλιτέχνες να έρθουν σε επαφή μαζί τους για πολιτικούς λόγους. Το μηχάνημα και το ατελιέ λειτουργεί από το 1968 και μετά  στο 100, rue de l’Ouest, όπου δημιουργούνται έργα μέσα από την συνεύρεση ενός πολύ μεγάλου μέρους των αντιστασιακών διανοουμένων, ελλήνων και ξένων. Τα γεγονότα της Τσεχοσλοβακίας, ο Μάης του ’68, η αντίσταση δίνουν στην αφίσα ένα σημαντικό ρόλο. Η αφίσα μπαίνει στη ζωή των ανθρώπων ξανά για πολιτικούς λόγους και σε αντίθεση με την αμερικάνικη ποπ, όπου η αφίσα παίζει τον ρόλο της εικόνας, στην ευρωπαϊκή τέχνη η αφίσα αποτελεί πολιτικό γεγονός. Η ποιητική της πολιτικής συγκεντρώνει όλο και περισσότερο τους καλλιτέχνες γύρω και για πολύ διαφορετικούς λόγους από τη Mec Art και το μηχάνημα στο ατελιέ του Νίκου.                         Ο Ντένης Ζαχαρόπουλος (αριστερή photo) εξηγεί πως αυτές οι μεταξοτυπίες πήγαιναν για την ενίσχυση των αντιστασιακών, όχι μόνον της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης, τον Αλλιέντε κλπ..Ο Πάνος Χαραλάμπους, δεξιά, αντιπρύτανης της Α.Σ.Κ.Τ μπροστά στα έργα του δασκάλου του Νίκου Κεσσανλή..     Η Μάγδα Κοτζιά φτάνει στο Παρίσι σαν μέλος της Δημοκρατικής Άμυνας και έτσι πρώτα για πολιτικούς λόγους, και μετά συναντώντας τους καλλιτέχνες θα ξεκινήσει και την πρώτη της εκδοτική απόπειρα. Μέσα σε αυτό το κλίμα, μέσα από αυτούς τους πειραματισμούς, αυτούς τους προβληματισμούς διανοούμενων και καλλιτεχνών από διαφορετικές τάσεις προκύπτει σιγά σιγά η ιδέα, πέρα από την προσωπική δουλειά του καθενός και πέρα από τις αμιγώς πολιτικές χρήσεις της μεταξοτυπίας και της αφίσας που τυπώνονται κατά κόρον στο ατελιέ του Νίκου, να δημιουργηθεί μια σειρά από έργα ιδίου μεγέθους (51 Χ 67 εκ.) που θα στηρίξουν οικονομικά τη λειτουργία του εργαστηρίου αλλά και τον αγώνα των ελλήνων αντιστασιακών. Έχουν περάσει χρόνια από την έναρξη της δικτατορίας στην Ελλάδα και οι συνθήκες γίνονται όλο και δυσκολότερες.         Τα έργα δημιουργούνται τόσο για να συντηρηθούν τα μέσα που επιτρέπουν τη δημοσίευση αφισών για την αντίσταση, όσο και για να συντηρηθούν και οι ίδιοι και ένα μεγάλος μέρος εκπατρισμένων στο Παρίσι. Η Μάγδα Κοτζιά αναλαμβάνει την οργάνωση και διακίνηση της έκδοσης Mec Art Graphic το 1972. Η σειρά αυτή συγκεντρώνει κατ’ αρχήν τους στενούς φίλους του Νίκου και της Χρύσας (Δανιήλ, Κωνσταντίνος Ξενάκης, Κώστας Καραχάλιος, Ναυσικά Πάστρα) και μέσα από τη σχέση τους με τον Pierre Restany, σημαντικούς ξένους καλλιτέχνες που ζουν στο Παρίσι επίσης (Erik Dietman, Alex Mlynarsik, Antoni Miralda, Gil Joseph Wolman, Seund Ja Rhee, Davos Hanich, Wright Royston Adzak, Herve Ficher), καλλιτέχνες από την ομάδα των decollagistes (Jacques Mahe de la Villegle, Raymond Hains και Francois Dufrene) και βέβαια κάποιους σημαντικούς καλλιτέχνες της παλιότερης γενιάς που συνεχίζουν να πειραματίζονται όπως ο Francois Arnal, o Louis Chavignier, ο Camille Bryen, ο Jacques Spacagna, αλλά και νεότερους όπως ο Yvon Taillandier, ο Alain Kirili, o Nicolas Garcia Uriburu, ο Anton Cetin, o Arthur Aeschbacher, o Victor Cupsa, o Nerot, η Claude Torey και ο  Eduardo Jorge Eielson, που εκφράζουν το διεθνές κλίμα του Παρισιού το 1972.          Jacques Mahe de la Villegle, Templier, 1971                  Δανιήλ, Ηλεκτρικό κουτί, 1968                           Ν. Κεσσανλής Η Μάγδα Κοτζιά μετά την μεταπολίτευση παίζει καθοριστικό ρόλο στον εκδοτικό χώρο όπου με τις εκδόσεις Εξάντας θα σφραγίσει τα ελληνικά γράμματα με την αντισυμβατική επιλογή σημαντικών συγγραφέων, την αδέσμευτη στάση της, την υποστήριξη που παρέχει στην ελεύθερη σκέψη, αλλά και την πολιτική της ένταξη που θα είναι κυρίως φιλοσοφία ζωής και όχι κομματική σκοπιμότητα. Η φιλία της με τον Κεσσανλή θα κρατήσει μέχρι το τέλος και δεν θα πάψει ποτέ να ενδιαφέρεται και να παρακολουθεί το έργο των περισσότερων ζωγράφων με τους οποίους συνεργάστηκε. Παράλληλα διατηρεί μια δυναμική σχέση με το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και με τους πνευματικούς πολίτες και καλλιτέχνες που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την ύπαρξη και ίδρυση του μουσείου και των συλλογών του και το 1994 δωρίζει μια πλήρη σειρά των μεταξοτυπιών στη μόνιμη συλλογή του μουσείου, που εκτίθεται για πρώτη φορά ολόκληρη σε αυτή την έκθεση.                       Στην αριστερή photo: Κωστής Τριανταφύλλου, καλλιτέχνης και εκδότης στα ‘70ς του περιοδικού Λωτός, Ντένης Ζαχαρόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής του Μακεδονικού Μουσείου και Μανώλης Μαυρομμάτης, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας Τέχνης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Δεξιά, ο καλλιτέχνης, συγγραφέας βιβλίων αρχιτεκτονικής και καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Βόλου, Παντελής Λαζαρίδης. Με την έκθεση αυτή θέλουμε επίσης να τιμήσουμε την εξαιρετική αυτή δωρεά που παρουσιάζει ένα πανόραμα υψηλού επιπέδου της καλλιτεχνικής ζωής και των καλλιτεχνών εκείνα τα χρόνια (1968-1972), αποτυπώνοντας το διεθνές κλίμα, τους ζωγραφικούς πειραματισμούς, τις νέες τάσεις, τη κριτική στάση των καλλιτεχνών έναντι της αύρας του μοναδικού αντικειμένου που τους κάνει να ενδιαφέρονται για τη χρήση των μηχανικών μέσων και των πολλαπλών εκδόσεων όχι για εμπορικούς αλλά για ουσιαστικούς λόγους. Οι εκδόσεις αυτές όπως και το βιβλίο στοχεύουν στην ευρεία διάχυση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, άμεσης σχέσης με ένα φιλότεχνο κοινό ασχέτως της οικονομικής του δυνατότητας, τον κοινωνικό ρόλο της τέχνης και τη δημοκρατικοποίηση της αγοράς της.                                                                                      Wright Royston Adzak, Νεκρές φύσεις, 1972                                       Νίκος Κεσσανλής                Αριστερά, άποψη του κάτω χώρου, δεξιά ο διευθυντής της ART ATHINA Αλέξανδρος Στάνας, με τον Ντένη Ζαχαρόπουλο Τέλος, όπως τονίζει στη συνέντευξή της στην Ελευθεροτυπία η Μάγδα Κοτζιά: "Η βαθύτερη ανάγκη μου ήταν να μεταδώσω στον κόσμο αυτά που είχα μάθει ταξιδεύοντας και διαβάζοντας. Με ενδιέφερε η μείξη των πολιτισμών, η περιέργεια για το τι γίνεται στον κόσμο. Θέλησα να μεταδώσω το πολυπολιτισμικό στοιχείο στους Έλληνες, το άνοιγμα των οριζόντων, το κέφι για τη ζωή, τη δοκιμασία, την περιπέτεια.”