Who is the real msaz?..

Μανώλης Ζαχαριουδάκης                                   Ρομαντικός ή ..τσακάλι; Ο msaz και κατά κόσμον Μανώλης Ζαχαριουδάκης είναι ένας πολυτεχνίτης καλλιτέχνης, καθόλου ερημοσπίτης που πρόσφατα κυκλοφόρησε και το βιβλίο “Ζωγραφική, οδηγίες χρήσεως” στις εκδόσεις Μεταίχμιο. Εκτός αυτών είναι ένας ιδιότυπος χιουμορίστας και πολυblogger αν μου επιτρέπεται ο όρος. Μέχρι σήμερα πίστευα πως είναι ένας τύπος εσωστρεφής, σχεδόν τρυφηλός αλλά αφού σκάναρα με τις κεραίες μου το βιβλίο του ομολογώ πως σκέφτηκα: Αυτός, θα ήταν χρήσιμος συνεργάτης της Ελισάβετ Λύρα, τόσα που ξέρει για τις δημόσιες σχέσεις., αλλά βέβαια.. πόσο ρεαλιστικά αποτυπώνει την δεινή εικαστική μας πραγματικότητα..και πόσο ταχυδακτυλουργός πρέπει να είναι ο νέος καλλιτέχνης στις μέρες μας για να επιβιώσει στο συνάφι και το σύστημα..Προς στιγμήν μπερδεύτηκα..Άραγε ποιός είναι ο αληθινός msaz; Ο ρομαντικός ή το τσακάλι; Ιδού το ερώτημα!   Κατ’ αρχάς δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ταλαντούχος msaz πέρασε στην ζωή του πολλά. Γεννήθηκε το 1958 και έκανε πάνω από 10 ατομικές εκθέσεις, ενώ έχει δουλέψει και ως εικονογράφος βιβλίων με πολλή επιτυχία κι έχει κάνει κι άλλες δουλειές σε μια δύσκολη, σχετικά εποχή. Ο ίδιος τα κατάφερε να επιβιώσει μόνο με την τέχνη.                                                  Στενός φίλος του αξέχαστου Νίκου Αλεξίου και του Μανώλη Χάρου, ήταν ο ένας πόλος μια καλλιτεχνικής παρέας από τις λίγες. Το έργο του ήταν πάντοτε σεβαστό και εκτιμητέο αφού κι ο ίδιος ο Μανώλης ήταν μια ιδιαίτερη περίπτωση ενός καλλιτέχνη σεμνού που εύκολα εκτιμάς την ορατή ευφυΐα του, την ωραία παραμυθοσύνη του, το ιδιαίτερο έργο αλλά και το πολύπλευρο χιούμορ του που πυροβολεί αιφνιδιαστικά αλλά πάντοτε με σιγαστήρα!    Ένα άλλο ιδιαίτερο προσόν του msaz είναι το ανεπιτήδευτο ζωγραφικό του, σχεδόν “τσαρουχικό” στυλ. Η δύναμη μιας ομιλητικής, σπιτικής απλότητας.. ή αλλιώς τα πράγματα ειπωμένα απλά, λιτά, χωρίς περιστροφές.. Τα χρεώδη, που λέει κι ο φίλος μας ο Ξυδάκης..                               Αλλά και μια ελληνικότητα, ιδωμένη με τρυφερό τρόπο που ακόμα υπήρχε  σε αυτήν την γενιά. Κάτι που επαναξιολογούμε σήμερα, που όλα ξεπουλιούνται, χωρίς πλέον τα παλιά κόμπλεξ να μας πούνε γραφικούς..                                                  Ή πάλι πως να μην αγαπήσεις τα σχέδια του τα ζαχαριουδακικά  που μας φέρνουν μια ευχάριστη, μακρινή αύρα του Ακριθάκη αλλά εδώ είναι λιγότερο αφαιρετικά και πάλι πιο σπιτικά, και πιο συγγενικά..                                 Επίσης άλλη μια χαρά που μπορεί να σου δώσει ο msaz στον αναγνώστη, είναι οι μετα-εικόνες στο blog του.. Οι έξυπνες γελοιγραφίες ή τα κολάζ του.. Γενικά ο msaz έχει έναν παράξενο τρόπο να μας γίνεται οικείος..                                            Επίσης, η μανία του να σχολιάζει σκωπτικά τον Beuys, γιατί φαίνεται πως τον αγαπάει αλλά και να κάνει άλλα σχόλια που σε κάνουν να γελάσεις..            Είναι σίγουρο επίσης ότι ο msaz παρότι διαλέγει τον δρόμο του σχολίου περισσότερο, από την μετωπική επίθεση, είναι ένας καλλιτέχνης τολμηρός ως προς τα μέσα και τα υλικά και τον τρόπο που τα συνδυάζει.. Και τώρα βλέπουμε και μια άλλη του, συγγραφική πλευρά. Το βιβλίο του σίγουρα θα φανεί χρήσιμο σε αρκετούς νέους ζωγράφους, καθώς τους λέει με το νί και με το σίγμα τι να κάνουν για να δρομολογήσουν το έργο τους στην αγορά αλλά και πως να συμπεριφερθούν.. Ωστόσο, παρ΄ όλες τις καλές προθέσεις του διαθέτει κι ορισμένες αδυναμίες στην προσέγγισή του. Και θα τις πω ως συνεισφορά στον διάλογο.. Επειδή το θέμα που προσεγγίζει έχει μια -εκ των πραγμάτων- παιδευτική διάσταση, είναι σημαντικό να εμφανίζει κανείς ολόκληρη την διάσταση, κάτι που προσπάθησε πραγματικά, αλλά όχι πάντοτε με επιτυχία. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι χωρίς να έχει προηγηθεί μια διαδικασία συμβουλών ως προς την παραγωγή του έργου, και πως αυτό θα ξεφύγει από βασικές ¨παγίδες” μόδας ή πως να βρει κανένας τον τρόπο να οδηγηθεί σε αυτό που πραγματικά θέλει να “πει” , να γίνει αυθεντικός, που κατά την γνώμη μου είναι και το σημαντικότερο, προτείνει κάποια πράγματα ως προς την διανομή και προβολή του έργου που ίσως να παρεξηγήσει κάποιος "νεοσύλλεκτος". Π.χ γράφει: ‘Επανέλαβε τον εαυτό σου, γίνε αναγνωρίσιμη. Όταν σου αρέσει ένα έργο ή ένα θέμα και αρέσει και σε άλλους, κάνε το ξανά και ξανά. Αυτό συνήθως και αποφέρει χρήματα και σε κάνει γνωστή κι αναγνωρίσιμη.” Δυστυχώς με μια τέτοια συμβουλή, εγώ νομίζω πως μπορεί κάποιος άπειρος πιτσιρικάς εύκολα να καταφύγει στον μανιερισμό και να καταλήξει ένας μέτριος απομιμητής του εαυτού του. Από αυτό άλλωστε δεν έχουν ξεφύγει και πολύ γνωστοί ζωγράφοι…που τους ξέρουμε όλοι..πόσο μάλλον ένας νεαρός καλλιτέχνης. Με όλη μου την αγάπη msaz, εκεί ήθελε προσοχή..    O msaz στην παρουσίαση του βιβλίου του στην ΑΣΚΤ, 28 Φεβρ.. Αριστερά Ο Θανάσης Μουτσόπουλος, δεξιά η Μαργαρίτα Καταγά   Επίσης, στην προσπάθειά του ο msaz να προστατέψει τον καλλιτέχνη, δίνει  μια μεγάλη έμφαση στις δημόσιες σχέσεις και το μάνατζμεντ, κάτι που μπορεί ενδεχομένως να δώσει την εντύπωση στους νέους καλλιτέχνες ότι αυτά κρίνουν το παιχνίδι κι όχι τόσο πολύ η ποιότητα του έργου. Από την δική μου σκοπιά διαφωνώ.Είναι σημαντικό να επικοινωνείται το έργο, πρέπει ασφαλώς να υπάρχει διαμεσολάβηση κλπ αλλά συχνά το ίδιο το έργο όταν είναι ενδιαφέρον και ουσιαστικό, δεν χρειάζονται και τόσα πολλά πια για να ξεχωρίσει και να διακριθεί.. Η πολλή σχολαστικότητα μπορεί να προβεί σε βάρος της δημιουργικότητας και δεν χρειάζεται να πούμε στους καλλιτέχνες και τι “στολή” θα βάλουν στα εγκαίνια όπως περιγράφει ο msaz..Εκτός και μας κάνει και πάλι πλάκα! Επίσης κι αλλού ο σκωπτικός msaz τα χώνει έμμεσα σε επιμελητές και θεωρητικούς της τέχνης,( όπως συνηθίζουν αρκετοί καλλιτέχνες), αφού κάπου λέει : “ Ακόμα και τρελοί μπορεί να κάνουν έργα τέχνης, αν το πει ο επιμελητής. Πίθηκοι και γάτες και σκύλοι μπορούν να ζωγραφίσουν αν το πεί ο επιμελητής. Τα μωρά στα νηπιαγωγεία κάνουν γοητευτικές ζωγραφιές, δυνατές και πολύχρωμες, αν το πει ο επιμελητής”.. Κι έτσι όπως το λέει μάλιστα το κάνει να ακούγεται ως κινέζικο ποίημα χαικού!! ΟΚ. Όλα μπορεί σίγουρα να γίνουν σ’ αυτόν τον κόσμο. Έχουμε δεί καλλιτέχνες να παρουσιάζουν μέχρι και σκατά ως έργα τέχνης, έχουν επίσης αυνανιστεί κλπ. Αυτό τι σημαίνει; Ο κόσμος κρίνει την κάθε υπερβολή, ας μην γενικεύουμε.. Αλλού πάλι λέει:” Σήμερα το να είσαι ζωγράφος σημαίνει μπίζνες! Και μπίζνες σημαίνει προϊόν. Η ζωγραφική είναι επάγγελμα, κάνε σωστά την δουλειά σου και θα ανέβει η τιμή σου¨ θα πάρεις και λεφτά και δόξα (στα ελληνικά είναι η ίδια λέξη, τιμή και για τα δύο).” Και πάλι θα διαφωνήσω. Κανένας άνθρωπος, φτωχός ή πλούσιος, που έχει ένα ζωγραφικό ή οποιοδήποτε έργο στον τοίχο του δεν το θεωρεί φυσικά “προϊόν” ούτε διανοείται να το ονομάσει έτσι. Το έχει βάλει εκεί γιατί το θαυμάζει και γιατί τον κάνει να ονειρεύεται.. Ακόμη και στις πλέον ακριβές δημοπρασίες, ακόμη και ο πλέον στυγνός έμπορος τέχνης έχει ανάγκη από το άλλοθι της καλλιτεχνικής ευαισθησίας για να πουλήσει ένα έργο. Αυτό είναι το σημαντικό. Επομένως η τέχνη δεν είναι ένα κατεξοχήν προϊόν και μια εκ των αποδείξεων είναι ότι η τιμή των έργων τέχνης κυμαίνεται εντελώς δραματικά κατά καιρούς. Και μην μου πει κανείς ότι είναι προϊόν επειδή πωλείται. Γιατί σήμερα και η αξιοπρέπεια πωλείται ακόμη κι η Ελλάδα πωλείται αλλά η αξιοπρέπεια δεν παύει να είναι αξιοπρέπεια κι η Ελλάδα το ίδιο. Αλλά επίσης, όπως σωστά το επεσήμανε κι η Ελισάβετ Λύρα- Λογοθέτη, στην παρουσίαση του βιβλίου, –που γνωρίζει καλά την αγορά τέχνης, - σήμερα η αγορά έχει κυρίως ανάγκη  από καλλιτέχνες που να πιστεύουν στον εαυτό τους και την τέχνη και να μην είναι μιμητές, όπως πολλοί νέοι. Και η ίδια η αγορά, φαίνεται βαρέθηκε την μόδα του “νέου” κι όπως-όπως.. Όλα αυτά, βέβαια που παρατηρώ, είναι γραμμένα με καλή πρόθεση, και κατά τα άλλα, το βιβλίο αυτό είναι σίγουρα χρήσιμο για όλους μας καθώς έχει παρά πολλές εμπειρικές γνώσεις και πληροφορίες και πολλές απόψεις σχετικά με την προώθηση και το management του έργου τέχνης και του νέου καλλιτέχνη..                                                                                                                                                               Βασιλίκα Σαριλάκη