Dazibao: Οι χειροποίητες εφημερίδες του Μάριου Σπηλιόπουλου

Tης Βασιλίκας Σαριλάκη

Ο τέως πρύτανης και νυν καθηγητής της ΑΣΚΤ και γνωστός καλλιτέχνης Μάριος Σπηλιόπουλος ξαναχτυπά με νέα ατομική έκθεση που θα γίνει αυτήν την φορά στον Εικαστικό Κύκλο ΔΛ  (24 Ιανουαρίου 2020 –29 Φεβρουαρίου). Η έκθεση γίνεται σε συνεργασία με την ENIA GALLERY κι έχει τίτλο « DAZIBAO - HANDMADE NEWSPAPERS ».

Μάριος Σπηλιόπουλος

Παρουσιάζει 114 σκωπτικά και χιουμοριστικά έργα, παραχαράσσοντας ζωγραφικά εφημερίδες και περιοδικά, ρίχνοντας μιαν αναστοχαστική ματιά, πάνω στην επικαιρότητα των 9 τελευταίων χρόνων της κρίσης, όπως την κατέγραψαν τα έντυπα μέσα ενημέρωσης. Πρόκειται για μια σάτυρα με πολιτική ματιά, κοινωνικά σχόλια και αρκετό γέλιο. Επεμβαίνοντας πάνω στο σώμα του τυπωμένου χαρτιού, σχολιάζει τα γεγονότα και τις αποτυπώσεις τους, αλλάζοντας τη μορφή και το περιεχόμενο της τυπωμένης σελίδας, εκφράζοντας την προσωπική του θέση απέναντι στα γεγονότα.

“Dazibao” (Νταζιμπάο) στα κινέζικα σημαίνει «χειροποίητη εφημερίδα τοίχου». Στην αυτοκρατορική Κίνα υπήρχε η παράδοση της ανάρτησης dazibao από τους πολίτες είτε για να διαμαρτυρηθούν για πράξεις και παραλείψεις της διοίκησης είτε για να θέσουν σε δημόσιο διάλογο πολιτικά ή ηθικά ζητήματα. Αυτή η παράδοση αναβίωσε στην «πολιτιστική επανάσταση» της Κίνας και χρησιμοποιήθηκε από τους ερυθροφρουρούς ως εργαλείο επίθεσης εναντίον των πολιτικών αντιπάλων του Mao. Ο Μάριος Σπηλιόπουλος κρεμάει τα δικά του “Dazibao”στους τοίχους της γκαλερί, προσκαλώντας τον θεατή – αναγνώστη να συμμετάσχει σε μια ιδιόμορφη επανανάγνωση των γεγονότων.

Όπως γράφει ο Τάκης Κουμπής : "Αυτά τα 114 νέα φύλλα, είναι ένα είδος προσωπικού ημερολογίου, όπου η εικόνα-τεχνούργημα αναδύεται χάρη στο μοντάζ παραθεμάτων παρελθόντων χρόνων και στην πληθυντική ανάκρουση φράσεων και εικόνων. Ένας ποιητικός σκωπτικός μηχανισμός τίθεται προς χειρωνακτική χρήση, διαμέσου παραποιήσεων, διαγραφών, παρεκτροπών, υπονομεύσεων, αναστροφών, χρωματικών διαστίξεων, υπερθέσεων… Εν κατακλείδι, το μεθοδικά σκωπτικό, ζωγρα-φωτο-γραφικό μοντάζ του Μάριου Σπηλιόπουλου, ανατέμνει την περίοδο της πρόσφατης «κρίσης», επιχειρώντας όχι να κατανοήσει τα γεγονότα με άλλο τρόπο, αλλά να κάνει τομές εικονικών ενεργημάτων, τα οποία συνιστούν μια «πολιτική εικονολογική» παρέμβαση."

                                             Βιογραφικό

Ο Μάριος Σπηλιόπουλος γεννήθηκε στον Πολύγυρο Χαλκιδικής το 1957. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών όπου και διδάσκει από το 1991. Σήμερα είναι  καθηγητής στην Α.Σ.Κ.Τ. Εκπροσώπησε την Ελλάδα σε τρεις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης (Γλασκώβη 1990, Μαδρίτη 1992 και Κοπεγχάγη 1996) και το 1989 στη 2nd Biennale της Κωνσταντινούπολης. Το 1994 βραβεύτηκε με το Grand Prix d’ Alexandrie στην 18nd Biennale της Αλεξάνδρειας. Έχει παρουσιάσει έργα του σε 25 ατομικές και πάνω από 150 ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο Σπηλιόπουλος επιστρέφει εδώ σε μια σκωπτική νεοποπ διάθεση ενός αυθόρμητου κολάζ που σχεδόν δημιουργείται απο μόνο του καθώς ζούμε σε μια σουρεαλιστική εποχή όπου οι εφημερίδες συναγωνίζονται το τσίρκο σε τίτλους και απεικόνιση των γεγονότων. Ο Μάριος εκμεταλλεύεται ευφυώς αυτό το γεγονός και αξιοποιεί ιδιαίτερα κάποια έντυπα κίτρινου τύπου ή κάποιες κιτς φυλλάδες που όχι απλώς ειδικεύονται σε Fake news αλλά γράφουν αρλούμπες για εξωγήινους ή απευθύνονται σε μια πορνολαγνική διάθεση κάποιων αντρών αναγνωστών. Εν προκειμένω σχολιογράφησε τον ευφάνταστο τίτλο "Οι ανθρωπιστικές σπουδές την εποχή του pac man" και ζωγράφισε τα μικρά εικονίδια παντού

Στον "Ιερό Πόλεμο" ο καλλιτέχνης παίζει με τον αμφιλεγόμενο τίτλο και βάζει μάσκες σε κάποιες τηλεπερσόνες σταρ. Το ίδιο το εξώφυλλο από μόνο του συνδυάζει απο την μια ένα θρησκευτικό θέμα, ένα τηλε- κουτσομπολιό και μια μισόγυμνη που ετοιμάζεται να βγάλει το εσώρουχο! και τίτλο πως ντύνεται νυφούλα!.

Το χιούμορ έχει την τιμητική του σ΄αυτήν την έκθεση καθώς τα εξώφυλλα αυτά προκαλούν την θυμηδία αν και έχουν γκροτέσκο τίτλους και είναι σχεδόν αδιανόητα ή και απολύτως ψευδή. Η κριτική στο star system και την σύγχρονη διαπλοκή είναι επίσης παρούσα σ΄αυτά τα έργα καθώς επίσης και τα γνωστά μοτίβα"κοινωνικής ανέλιξης" τύπου "ανερχόμενη τραγουδίστρια ή τηλεπαρουσιάστρια τα φτιάχνει με μεγαλοεπιχειρηματία και κάνει καριέρα"(έργο Τάμτα).

Τα “Dazibao” του Μάριου Σπηλιόπουλου συνθέτουν ένα είδος προσωπικού ημερολογίου 114 ημερών – είναι σαφής εδώ, η αναφορά στο πολιτικό σύνθημα «Ένα-Ένα-Τέσσερα» της δεκαετίας του 60-. Και, αποτελούν επίσης, ένα είδος ζωγραφικού πολιτικού σχολιασμού -με την ευρύτερη έννοια- της δραματικής εποχής της Ελληνικής κρίσης με όλες της τις πληγές αλλά και τα παραφερνάλια. Και με όσο χιούμορ κι αν τα τοποθετεί ο καλλιτέχνης παραμένουν τα ξόμπλια μιας πολιτικής και πολιτιστικής κατάστασης για τα οποία κανείς δεν μπορεί να είναι περήφανος..

Ποιες είναι οι σημαντικότερες εκθέσεις στον κόσμο το 2020;

                                                                             Της Βασιλίκας Σαριλάκη

Το 2019 ήταν μια χρονιά αφιερωμένη στην ζωή και το έργο πολύ σημαντικών προσωπικοτήτων της τέχνης. Μια απο τις σημαντικότερες εκθέσεις ήταν η έκθεση-αφιέρωμα για τα 350 χρόνια από τον θάνατο του  Rembrand “All the Rembrandts in the Rijksmuseum,” που έγινε στο Άμστερνταμ.  

 

  Η άλλη σημαντικότερη έκθεση του 2019 ήταν η ιστορικής σημασίας έκθεση που έγινε στο Λούβρο για το έργο του Leonardo da Vinci. Είχαμε επίσης ένα αφιέρωμα- ανασκόπηση που γιόρτασε με πολλές εκθέσεις ανά τον κόσμο τα 100 χρόνια από την ίδρυση της σχολής και του ρεύματος Bauhaus που ήταν τόσο καθοριστικό τόσο για την ζωγραφική όσο και για το design αλλά και την αρχιτεκτονική και τις εφαρμοσμένες τέχνες του 20ου αιώνα. Και φυσικά είχαμε και την Biennale της Βενετίας. 

 Το 2020 θα έχουμε πάλι σημαντικές εκθέσεις κι επετειακά αφιερώματα σε μεγάλες προσωπικότητες της τέχνης αλλά και νέες εκθέσεις που προσπαθούν να εμβαθύνουν τόσο στην Ιστορία Τέχνης όσο και στην σύγχρονη τέχνη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι φέτος θα είναι μια “φεμινιστική χρονιά”τέχνης αφού παρουσιάζονται  αρκετές σημαντικές γυναίκες και φεμινίστριες ξεκινώντας από τον 17ο αιώνα, την χρυσή πρωτοπορία των '60s μέχρι σήμερα. 

Artemisia Gentileschi

Επίσης συνεχίζεται και φέτος o κοινωνικοπολιτικός σχολιασμός μέσα από έργα τέχνης, ακολουθώντας την πορεία που χάραξαν οι επιλογές του επιμελητή της  Biennale Βενετίας 2019, Ralph Rugoff, ο οποίος δεν δίστασε να μιλήσει κατά της απλουστευτικής απόφασης του Αμερικανού προέδρου Donald Trump να υψώσει τείχη για τους μετανάστες. Όπως αναφέρει "ο δεύτερος πόλος της Biennale ήταν η ιδέα ότι όλα είναι συνδεδεμένα.  Αυτό είναι κάτι για το οποίο μίλησε ο Λεονάρντο, όπως και ο Λένιν, όπως και ο Αμερικανός βιολόγος Barry Commoner. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου, λόγω του Διαδικτύου αλλά και κυρίως λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι όλα συνδέονται. Όταν υπάρχει μια κακή μέρα ρύπανσης στο Πεκίνο, τέσσερις μέρες αργότερα χτυπά την κεντρική Καλιφόρνια. Αν η Ευρώπη έχει μια μεταναστευτική κρίση, ίσως έχει να κάνει με τις πρώην αποικιακές δυνάμεις που δημιουργούν πολέμους στη Μέση Ανατολή που δημιουργούν αυτούς τους εκτοπισμένους.” είπε προφητικά σε μια συνέντευξή του στον Andrew Goldstein  στο Artnet News. 

Ας δούμε όμως τώρα αναλυτικά τις 16 σημαντικότερες εκθέσεις του 2020:

1. Henri Matisse στο Centre Pompidou, Παρίσι, Από τις 13 Μαΐου έως τις 31 Αυγούστου 2020

Προκειμένου να γιορτάσει την επαίτειο 150 χρόνων από την γέννηση του Henri Matisse, το Κέντρο Pompidou στο Παρίσι αποτίει φόρο τιμής στον καλλιτέχνη διοργανώνοντας μια εξαιρετική και πρωτότυπη έκθεση που επικεντρώνεται στη σχέση του ζωγράφου με τη λογοτεχνία. Η επιμελητήρια του Εθνικού Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης Aurélie Verdier συγκεντρώνει τα μεγάλα κλασσικά έργα του ζωγράφου αλλά και λιγότερο γνωστά σε μια νέα αφήγηση που έχει 9 μέρη σαν να ήταν ένα μυθιστόρημα. Τα έργα που παρουσιάζονται προέρχονται από το Εθνικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Παρισιού, καθώς και από τη συλλογή δύο μουσείων αφιερωμένων στον Matisse, το ένα στο Cateau-Cambrésis και το άλλο στη Νίκαια. Έργα από το μουσείο της Grenoble και δανεικά έργα από ιδιωτικές συλλογές καθώς και κείμενα του Matisse που είναι διαφωτιστικά για το έργο του ολοκληρώνουν το αφιέρωμα στον μεγάλο Γάλλο ζωγράφο..

2. “El Greco: Ambition and Defiance” στο Art Institute of Chicago, 7 Μαρτίου – 21 Ιουνίου, 2020. 

El Greco, The burial of Count Orgaz, detail 

Την έκθεση συνδιοργανώνει το Grand Palais de Paris. Είναι μια από τις πιο ολοκληρωμένες έρευνες του εξαιρετικού Έλληνα καλλιτέχνη, που έγινε ποτέ, το "El Greco: Ambition and Defiance" θα κάνει τη μοναδική του στάση στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο τον Μάρτιο. Η έκθεση, συνδιοργανωμένη με το Grand Palais στο Παρίσι, όπου και εκτίθεται σήμερα, δείχνει την πορεία του Ελ Γκρέκο από εκείνον τον νεαρό καλλιτέχνη που αγωνιζόταν να βρει έναν πάτρωνα να τον στηρίξει μέχρι τον πεισματάρη και χαρισματικό τελειομανή καλλιτέχνη του οποίου οι στυλιστικές καινοτομίες ήταν δυστυχώς υποτιμημένες κατά τη διάρκεια της εποχής του.           

3. “Van Eyck: An Optical Revolution” στο MSK Ghent, Βέλγιο

Παρουσιάζονται 10 έργα του μεγάλου καλλιτέχνη, δλδ τα μισά του έργα που μόλις συντηρήθηκαν. Θα πλαισιωθούν απο άλλα έργα επηρεασμένα από τον καλλιτέχνη.

4. “Francis Bacon: Late Paintings” στο Museum of Fine Arts, Houston

Θα παρουσιαστούν 40 έργα που έφτιαξε ο Bacon από το 1971 ως το 1991, μεταξύ των οποίων τα γνωστά του τρίπτυχα. Η έκθεση θα μεταφερθεί από το Centre Pompidou  όπου εκτίθεται με τίτλο “Bacon: Books and Painting,” μέχρι τις  20 Ιανουαρίου 2020 και είναι η πρώτη μεγάλη αμερικανική έκθεση για τον Bacon από το 2009 και μετά.

5. “Lucian Freud: The Self-Portraits” στο Museum of Fine Arts, Boston ,1 Μαρτίου–25 Μαίου, 2020

Lucian Freud, Reflection (Self-portrait) (1985). Private Collection. On loan to the Irish Museum of Modern Art, IMMA Collection: Freud Project 2016–21 ©the Lucian Freud Archive/Bridgeman Images.  

Θα παρουσιαστούν 40 αυτοπροσωπογραφίες του καλλιτέχνη που φιλοτέχνησε σε όλο το διάβα της ζωής του. 

6. “Edvard Munch and the Cycle of Life: Prints From the National Gallery of Art” στο Chrysler Museum of Art, 28 φεβρ.–17 Μαίου

7. “Olafur Eliasson: In Real Life” στο Guggenheim Bilbao, Ισπανία
Θα παρουσιαστούν 30 έργα του γνωστού εφευρετικού πολυσχιδή Δανο-ιρλανδού καλλιτέχνη που συμπεριλαμβάνουν γλυπτά, φωτογραφίες, ζωγραφική και εγκαταστάσεις.

8. “Up to and Including Limits: After Carolee Schneemann” στο  Muzeum Susch, Ελβετία

Μετά τον θάνατό της τον περασμένο Μάρτιο, αυτή είναι η πρώτη μεγάλη της αναδρομική έκθεση. Αυτή η έκθεση θα εξετάσει την συνεισφορά της Schneemann στην Ιστορία Τέχνης.Θα παρουσιαστούν 10 έργα της από το 1973 έως και το 1976 και θα έρθουν σε εικαστική αντιπαραβολή με διάφορους μεταγενέστερους καλλιτέχνες όπως τους: Matthew Barney, Chicks on Speed, Katrina Daschner, Andrea Fraser, Ragnar Kjartansson, Kris Lemsalu, Sarah Lucas και Pipilotti Rist.  

9. Barbara Kruger, Μέχρι 30 Νοεμβρίου 2020, στο The Geffen Contemporary at MOCA

Barbara Kruger, Untitled (Questions), photo by Elon Schoenholz

      10. “Artemisia” στην  National Gallery, London,  6 Απριλίου-26 Ιουλίου

Ήταν παραγνωρισμένη επι πολλά χρόνια από –αρσενικούς- ιστορικούς τέχνης. Αλλά τώρα,  ήρθε επιτέλους η ώρα να ανακαλύψει το ευρύ κοινό το έργο της Αρτεμισίας Gentileschi, της πιο διάσημης γυναικείας καλλιτέχνιδας του 17ου αιώνα., το οποίο έφεραν στο φως κάποιες φεμινίστριες . Η πρόσφατη αγορά ενός έργου της που ανακαλύφθηκε πρόσφατα ήταν ο καταλύτης αυτής της ατομικής έκθεσης, της πρώτης Baroque καλλιτέχνιδας. Με περίπου 35 έργα, η έκθεση θα επισημάνει την εκπαίδευσή της στη Ρώμη με τον πατέρα της Orazio Gentileschi και to πώς επέζησε από βιασμό για να εδραιωθεί αργότερα ως ανεξάρτητη καλλιτέχνιδα στη Φλωρεντία και τη Νάπολη. 

11.  “Magdalena Abakanowicz” at Tate Modern, London, 17 Ιουνίου – 13 Σεπτεμβρίου

Magdalena Abakanowicz, Abakan Red (1969). Tate. © Magdalena Abakanowicz Foundation. 

Θα παρουσιαστούν τα μνημειακά γλυπτά Abakan της Πολωνέζας καλλιτέχνιδας 

12. “Hito Steyerl” στο Centre Pompidou, Paris, 24 Ιουνίου- 24 Αυγούστου

Το Κέντρο Pompidou του Παρισιού και το K21 του Ντίσελντορφ συνεργάζονται για μια σημαντική κοινή αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στην ασυμβίβαστη γερμανίδα καλλιτέχνιδα το έργο της οποίας διερευνά την τεχνολογία, τα συστήματα εξουσίας και την Ιστορία μέσα από βίντεο κι εγκαταστάσεις. Η έκθεση θα περιλαμβάνει μεγάλα έργα, νέες παραγωγές. Στο νέο της έργο, η Steyerl θα χρησιμοποιήσει την αρχιτεκτονική του Κέντρου Πομπιντού ως ένα από τα σημεία εκκίνησης της. Μετά την παρουσίαση της έκθεσης στο Παρίσι, θα μεταφερθεί και στο K21 στο Ντίσελντορφ στις 26 Σεπτεμβρίου. 

13. “Lygia Clark: Painting as an Experimental Field” στο Guggenheim Bilbao, 6 Μαρτίου – 31 Μαίου

Εξαιρετική Βραζιλιάνα καλλιτέχνιδα που έζησε στον οργασμό της πρωτοπορίας των “60’ς έκανε ένα πολύ σημαντικό έργο και άσκησε ψυχοθεραπευτικό ρόλο μέσα από την τέχνη.

14.“Edward Hopper” στο Beyeler Foundation, Ελβετία, 26 Ιαν.- 27 Μαίου

Ο Αμερικανός Edward Hopper είναι ένας καλλιτέχνης κυρίως γνωστός για τα αστικά τοπία του, αλλά ήταν επίσης ένας καλός τοπιογράφος της υπαίθρου. Αυτή η έκθεση επικεντρώνεται λοιπόν σε αγροτικές ζωγραφιές του Edward Hopper, ο οποίος μεγάλωσε στην επαρχία έξω από την Νέα Υόρκη κοντά στον ποταμό Hudson. Και ενώ πέρασε την ακμή του στο Greenwich Village στην καρδιά του Μανχάταν, πήγαινε συχνά εκδρομές στην ύπαιθρο όπου ζωγράφιζε. Ο σκηνοθέτης Wim Wenders δημιούργησε ειδικά για την έκθεση αυτή μια ταινία 3D, με τίτλο “Δύο ή τρία πράγματα που γνωρίζω για το Hopper”.

15. Yayoi kusama/ στο Gropius Bau, Berlin, Germany ,4 Σεπτεμβρίου 2020– 17 Ιανουαρίου 2021 

Η μεγαλύτερη έκθεση της διάσημης Γιαπωνέζας καλλιτέχνιδας που έγινε ποτέ ξεκινάει το φθινόπωρο στο Βερολίνο για να συνεχίσει σε άλλες ευρωπαικές πρωτεύουσες.

16. “John Akomfrah: Future History”  στο Seattle Art Museum,  5 Μαρτίου–3 Μαίου, 2020

John Akomfrah, Vertigo Sea (2015). © Smoking Dogs Films. Courtesy of Lisson Gallery.

Τρεις από τις ταινίες του βρετανικού καλλιτέχνη John Akomfrah, που ασχολούνται με “δύσκολα” θέματα όπως η δουλεία, η μετανάστευση και η αποικιοκρατία μέσω αριστουργηματικών, επικών παραγωγών και αντιπαραθέσεων, έρχονται στο Σιάτλ: Ο τελευταίος άγγελος της ιστορίας (1996), η θάλασσα Vertigo (2015) και ο Τροπικός (2016).