"... just as you have come to me, because of what I've made, and we can talk about it ... “ Beuys ”
Τελικά αναρωτιέται κανείς:Τι ήταν ο σημαντικότερος μεταπολεμικός καλλιτέχνης της Ευρώπης; Ένας πολιτικός προφήτης;Ένας θαυματοποιός της σύγχρονης τέχνης ή ένας τσαρλατάνος όπως έγραψαν κάποτε γι’ αυτόν αμερικανοί κριτικοί; Ένας μποξέρ "για την άμεση δημοκρατία", ή ένας στυλίτης; Γιατί έκανε τέχνη με νεκρούς λαγούς και κογιότ; Τι εννοούσε λέγοντας πως "όλοι οι άνθρωποι είναι καλλιτέχνες; Θα μπορούσα να γράψω απεριόριστα κείμενα για τον Beuys. Αυτή είναι μια εισαγωγή..Ο άνθρωπος αυτός είναι μια εποποιία τέχνης από μόνος του..
Είναι δύσκολο να τον φανταστεί κανείς σήμερα, να κάνει τον στυλίτη για 24 ώρες σε μια γκαλερί. Να πλένει τα πόδια των θεατών. Να παίζει μποξ "για την άμεση δημοκρατία" ή να φυτεύει μαζί με άλλους 7.000 βελανιδιές στα πλαίσια της "κοινωνικής γλυπτικής" του. Ο Beuys προσπάθησε να θεραπεύσει - όπως έλεγε - το "κοινωνικό σώμα" από τις πληγές. Από το ηθικό τραύμα ενός ανηλεή αιώνα που παρήγαγε 2 παγκόσμιους πολέμους. Μ' ένα φευγάτο βλέμμα που συνόδευε πάντα την ντελικάτη του φυσιογνωμία ανέλαβε να ενσαρκώσει ο ίδιος, με το σώμα του, μια "κινητή δημιουργία". Στάθηκε ευγνώμων στην καθημερινότητα που ο φίλος του, μουσικός John Cage ονόμασε "Θέατρο της ζωής". Σ' αυτό το θέατρο έπαιξε πολλές πράξεις.
Γεννήθηκε από "μια πληγή κλεισμένη με λευκοπλάστη" όπως γράφει στην βιογραφία του. Στην αρχή ήθελε να γίνει γιατρός. Αλλά ο πόλεμος τον κατέταξε πιλότο ενός βομβαρδιστικού αεροπλάνου στο μέτωπο της Ρωσίας. Το αεροπλάνο έπεσε. Αναίσθητο, θαμμένο στο χιόνι, με το κεφάλι τσακισμένο τον βρήκαν κάποιοι Τάταροι. Τον γιάτρεψαν αλείφοντάς του τις πληγές με λίπος. Τον ζέσταναν τυλίγοντάς τον σε τσόχα. Τα υλικά αυτά θα γίνουν αργότερα ορόσημα στα έργα του. Μαζί με άλλα "φτωχά" υλικά, οργανικές ύλες, ζώα κι ενέργεια. Ο πόλεμος του κόστισε 5 τραυματισμούς, 9 μήνες σε στρατόπεδο αιχμαλώτων, τον θάνατο του καλύτερου φίλου του, τον βομβαρδισμό του σπιτιού του και πολλές ενοχές. Η κατάθλιψη θα αποτελέσει το πένθος του για την ηθική κατάπτωση του πολιτισμού. Στο επόμενο βήμα θ' αναζητήσει μ' όλες τους τις δυνάμεις μια Επανάσταση. Μια διαφορετική θεώρηση του ρόλου, της τέχνης, της κοινωνίας, της ζωής.
Ο Beuys διοργάνωσε αυτήν την εκπομπή - δράση για την 6η Documenta στις 24 Ιουνίου 1977. Σε αντίθεση με τους άλλους συναδέλφους του καλλιτέχνες, των οποίων το έργο συνδεόταν με μέσα ενημέρωσης, ο Beuys περιορίστηκε στην παρακάτω ζωντανή, δεκάλεπτη ομιλία χωρίς σημειώσεις μπροστά στην τηλεοπτική κάμερα. «Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητά παιδιά! Μόλις είδατε τον Βούδα (ο Beuys αναφέρεται εδώ, στην video performance του Nam Nam June Paik «Βούδας»). Τι θα μπορούσε να μας πει ένας φίλος του Θεού και της ανθρωπότητας, μια ανθρώπινη ύπαρξη με τόση αξιοπρέπεια, για την τέχνη; Θα μας έλεγε πως η τέχνη πρέπει να απελευθερώσει τον εαυτό της από οτιδήποτε την παρεμποδίζει σήμερα, πως η τέχνη υποφέρει από αυτό το εμπόδιο, ότι η ανθρωπότητα επίσης υποφέρει, αλλά και το μέλλον της ανθρωπότητας υποφέρει από αυτό το εμπόδιο.
Ο Beuys θα το πάει παραπέρα: "Η επανάσταση είμαστε εμείς, η δυνατότητα να διευρύνουμε τις αντιλήψεις μας". Οι πρώτες δράσεις του ('63) θα είναι αλλοιωμένες συνθέσεις για πιάνο. Θ' ακολουθήσει η "καρέκλα με λίπος" ('64) κι η δράση του ως στυλίτης. ‘fat chair’ by joseph beuys, 1964
Στις εύλογες απορίες ενός θεατή θα απαντήσει: "Το μέλι είναι μια ζωντανή ουσία, προϊόν της συνεργασίας των μελισσών. Το χρησιμοποίησα στο κεφάλι για την συμβολική αναζωογόνηση της σκέψης που πρέπει να σταματήσει να εκφράζει νεκρές απόψεις στην πολιτική και την παιδαγωγική. Ο λαγός, σύμβολο αναγέννησης κάνει εκείνο που ο άνθρωπος κάνει πνευματικά, σκάβει εσωτερικά, στη γη. Πιστεύω πως ακόμη κι ένα νεκρό ζώο μπορεί να έχει μεγαλύτερη δύναμη διορατικότητας από κάποια ανθρώπινη θέση πείσμονος λογικής". Θα ακολουθήσουν κι άλλα δρώμενα του Beuys. Σ' ένα απ' αυτά θα εισπράξει και μια γροθιά. Το '70 θα ιδρύσει μια οργάνωση "άμεσης δημοκρατίας" κι ύστερα ένα "Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Δημιουργικότητας". Το '72 θα εκδιωχθεί από καθηγητές αλλά θα δικαιωθεί μετά στα δικαστήρια. Το 1979 θα αποτελέσει ιδρυτικό μέλος του πρώτου Οικολογικού κόμματος παγκοσμίως. Των Πράσινων της Γερμανίας με το οποίο κατέβηκε ως υποψήφιος το 1980. To 1969 σε μια συνέντευξή του στο περιοδικό Artforum, ο Beuys είπε: "Το να είμαι δάσκαλος είναι το σημαντικότερο έργο που έχω κάνει." February 1972 Πολλοί αναρωτήθηκαν κατά καιρούς, ποιές ήταν οι πνευματικές πηγές αυτού του χαρισματικού καλλιτέχνη που άλλαξε την ρότα της σύγχρονης τέχνης.. Πνευματικοί «μέντορες» του Beuys ήταν οι: Rudolf Steiner, Carl Jung, Novalis, Schiller, Leonardo da Vinci, James Joyce κι ο αλχημιστής θεραπευτής του 16ου αιώνα Παράκελσος.
Ο Beuys σκεπασμένος ολόκληρος στο φορείο φτάνοντας στο αεροδρόμιο της Ν. Υόρκης προκειμένου να μην πατήσει Αμερικανικό έδαφος. Ενοχλημένοι οι Αμερικάνοι κριτικοί τον είπαν τσαρλατάνο. Τέσσερις μήνες πριν πεθάνει ('86) έκανε στην Ιταλία την τελευταία του εγκατάσταση. Σε δυο γυάλινες βιτρίνες (συμβολικά φέρετρα) μάζεψε όλη την ιστορία του. Έβαλε μέσα την μακριά γούνα που φορούσε στην κατάληψη της Ακαδημίας του Ντύσελντορφ (όταν τον έδιωξαν από καθηγητή), το σακίδιο πλάτης του (που φορούσε ως "αλιεύς ψυχών"), ένα πέτρινο νόμισμα, κομμάτια λίπους, δύο μπαστούνια, πένσες για μετάδοση ηλεκτρισμού και μια προτομή ενός γερμανού επαναστάτη που έδρασε στην Γαλλική επανάσταση. Η προτομή απεικόνιζε ένα συμπατριώτη του που πριν απαγχονιστεί στην γκιλοτίνα είπε στο συγκεντρωμένο πλήθος "Κύριοι, κοιτάξτε προσεκτικά αυτό εδώ το κεφάλι¨ γιατί δεν θα το ξαναδείτε ποτέ!". Ο Beuys έβγαλε τελικά "λάδι από το ξύδι". Ο πόνος, ως "ύβρις" έγινε κάθαρση. Η κατάπληξη, δράση. Τέχνη και ζωή αντάλλαξαν ταυτότητες.
Ως οραματιστής, έδρασε ενάντια στην πεισματάρικη εκείνη νοητική στάση που αποβίβασε μεν τον άνθρωπο στο φεγγάρι αλλά άφησε πίσω την ουσία του. Το ρηξικέλευθο και το ασίγαστο των δράσεών του χτυπούν διασκορπιστικά την αμηχανία μας που θέλει μόνον παγιοποιημένους ρόλους. Ο καλλιτέχνης ως ένας στεγνός επαγγελματίας, ή το έργο τέχνης ως ένα απλό προϊόν στο χρηματιστήριο δυστυχώς αποξενώνονται από την πραγματική έννοια άνθρωπος.
O Joseph Beuys υπογράφοντας αντίγραφα “διαίσθησης” το 1972, μαζί με τον Wolfgang Feelisch, που εξέδωσε τα πολλαπλά. Ο Beuys μόλις είχε απολυθεί από καθηγητής γλυπτικής απο την Ακαδημία Καλών Τεχνών του Düsseldorf, επειδή είχε βάλει υπό την σκέπη του φοιτητές που η ακαδημία είχε απορρίψει. Ο Beuys απάντησε στις κατηγορίες μπροστά από το κτίριο της Ακαδημίας, και με τα κουτιά «διαίσθησης» του συνέχισε να διαδίδει τις απόψεις του για μια νέα λειτουργία της τέχνης έξω από το θεσμικό πλαίσιο. Joseph Beuys, The Pack, 1969 We Can't Do it without the Rose. 1972 Ο Joseph Beuys είχε πει επανειλημμένως, ότι η τέχνη του είχε σκοπό να ανακινήσει στους ανθρώπους μια «πνευματική αντίδραση," και πως ο ρόλος του ήταν να παράσχει «τα μέσα προκειμένου να επισημάνει ότι ο άνθρωπος είναι ένα δημιουργικό ον." Για τον Beuys, "Η τέχνη δεν προορίζεται στο να παρέχει γνώση με άμεσο τρόπο. Αλλά παράγει βαθύτερες αντιληπτικές εμπειρίες… Η τέχνη δεν είναι εκεί για να την καταλάβουμε απλά, διαφορετικά δεν θα είχαμε καμιά ανάγκη για τέχνη”  * Το πολιτικό μανιφέστο του Beuys δημοσιευμένο το 1978: http://www.thinkoutword.org/resources-4/appeal-for-an-alternative-by-joseph-beuys/Σας ευχαριστώ για την ανάγνωση. |
Δευτέρα 17 Σεπτεμβρίου 2012
*** Γιατί ο Joseph Beuys επιστρέφει ξανά στην επικαιρότητα; **********
Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2012
Shun Kawakami, Design With the Unconscious, Masato Hatanaka..zen and rain..
|
H μουσική του παρακάτω βίντεο είναι του έξοχου συνθέτη Masato Hatanaka, συνεργάτη του Shun Kawakami . Εδώ μας χαρίζει μια αξέχαστη ατμόσφαιρα υπό τους ήχους μιας λυτρωτικής, αγέρωχης βροχής που ενώνεται μαζί με τους ήχους του πιάνου και χορεύουν μαζί, ακούγοντας ο ένας τον άλλο. Είναι αυτές οι στιγμές που αφήνεσαι εντελώς, που φεύγεις εντελώς, που ξεχνάς ποιός είσαι αλλά υπάρχεις περισσότερο ζωντανός κι ανθρώπινος παρά ποτέ..Είπα ανθρώπινος; Όχι. Περισσότερο φυσικός, δοσμένος εκεί από όπου ήρθες, το αιώνιο φιλόξενο σκοτάδι, δανεισμένος από την φύση, κτήμα της και χαρισμένος σ’ αυτην, ενθυμούμενος την μεγάλη μήτρα του σιωπηλού σύμπαντος όπου ανήκουμε όλοι..
Εδώ βλέπουμε εικόνες από τα έργα του αφαιρετικού καλλιγράφου gen miyamura γνώστη της παράδοσης ζεν.
Βλέποντας πρόσφατα την έκθεση Sonic/Time, και την Οπτική Ποίηση στο ΕΜΣΤ, σκέφτηκα να προεκτείνω λίγο έξω από τα σύνορά μας την σχέση εικόνας/λέξης/ποίησης σε μια σύγχρονη εκδήλωσή της..Εδώ βλέπουμε μια έκθεση που έγινε το 2010 με αφορμή το βίντεο των δύο καλλιτεχνών. Αυτό που μου άρεσε ιδιαίτερα είναι η τόσο φυσική σχέση που έχουν οι δύο καλλιτέχνες με την παράδοση τους..Δεν την σνομπάρουν καθόλου, ούτε ευνουχίζουν τον ρομαντισμό τους και την ερωτική σχέση με την τέχνη και την φαντασία τους. Ο Shun λέει πως τα κλαδιά που σχεδιάζει τα παίρνει από αρχαία δέντρα μιας αυτοκρατορικής αυλής..( μα γι’ αυτό είναι τόσο υπέροχα και περήφανα;) και ο Gen λέει πως κάνει αφαιρετική καλλιγραφία με συλλαβές του γιαπωνέζικου αλφαβήτου που είναι αυτές οι τεράστιες κηλίδες.. Αλλά όλα αυτά χωρίς την μαγεία της μίξης τους με την μουσική δεν θα μπορούσαν να δώσουν την ποίηση που βλέπουμε..Και χωρίς φυσικά την κουλτούρα της συνεργασίας που όπως βλέπετε έχουν οι Ιάπωνες κάτι που θα ήταν ενδιαφέρον να αποκτούσαμε κι εμείς..
Και ναι κι αυτό το bonsai είναι προϊόν της τέχνης του ίδιου καλλιτέχνη.. Δείτε το πως γέρνει, κι όμως είναι πανέμορφο κι αντέχει…
Η πραγματική ομορφιά ανήκει στην αδυναμία..Αυτό μου το έμαθε πρώτος ο Juan Munoz.. Αλλά το φανταζόμουν κι από πριν..
http://www.shokoku-ji.jp/flash/flash.html
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
