Angelos Antonopoulos interview # Tales from the Neverland..

Μια δουλειά άξια, όμορφη, ευθύβολη, ιδιωματική, αλχημιστική, πολιτική.. Με ευθείς, πλην λεπτοφυείς χειρισμούς και συμβολοθεσίες, ώριμη κι άνετη στους πλασμούς της, με ευφυέστατη σχεδίαση του χώρου, κομψότητα και χάρη μέσα στο ποιητικό της λιώσιμο.. H πρόσφατη, πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση του Άγγελου Αντωνόπουλου που έγινε στο Κέντρο Τεχνών του Πάρκου Ελευθερίας ήταν η αιτία αλλά κι η αφορμή για να συζητήσει το Art Noise εφ’ όλης της ύλης μαζί του.. Η αδέκαστη αναφορά της στον σκληρό καιρό, η grotesco αύρα της, χωρίς άφεση αμαρτιών, η ανεξαγόραστη ματιά της, είναι μια ελπίδα.. Μιλήσαμε για την δυναμική “στροφή” της δουλειάς του που βγαίνει με τόλμη, εμπειρία και πολιτική θέση πλέον στον χώρο, από τις δύο διαστάσεις, την ζωγραφική στις τρείς, την γλυπτική. Μαζί μ΄ αυτά συζητήσαμε και για τα φλέγοντα: Τι προτείνει ως  νέος αντιπρύτανης της ΑΣΚΤ για την αναβάθμιση της Σχολής; Τι απαντά στο γνωστό ερώτημα πότε και γιατί δεν ανοίγει τις πύλες του το ΕΜΣΤ ως μέλος του Δ.Σ του Μουσείου;  Την έκθεση επιμελήθηκε η Ρεγγίνα Αργυράκη. Τις φωτογραφίες τράβηξε ο αρχιτέκτων και φωτογράφος Βασίλης Γκοιμήσης, συνεπιμελητής της έκθεσης και τον ευχαριστούμε.. Βασιλίκα Σαριλάκη: Πρόσφατα μπήκες στο Δ. Σ του ΕΜΣΤ κι έγινες αντιπρύτανης της ΑΣΚΤ μετά από την εκλογή σου τον Ιούλιο ως τακτικού καθηγητή. Συγχαρητήρια καταρχήν. Άγγελος Αντωνόπουλος: Ευχαριστώ.. Β. Σ. Άς ξεκινήσουμε από την ΑΣΚΤ. Ο τέως πρύτανης έλεγε ότι η Σχολή βρίσκεται υπό διάλυση με τεράστια οικονομικά προβλήματα ακόμη και για λειτουργικά έξοδα, πληρωμές μοντέλων, καθηγητών κλπ.. Το ερώτημα είναι ποια νέα μορφή μπορεί να πάρει η Σχολή υπό τις συνθήκες της κρίσης με την νέα Διοίκηση. Ποιες είναι οι πρώτες σκέψεις ώστε η Σχολή να μην διαλυθεί, να πάρει μια νέα βιώσιμη μορφή, να αποκτήσει εξωστρέφεια και να λειτουργήσει όσο μπορεί καλύτερα; Α.Α. Το πρώτο πράγμα που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να συνειδητοποιήσουμε και να προσδιορίσουμε το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται και δραστηριοποιείται η Σχολή. Και από ότι ξέρουμε όλοι μας είναι ένα πάρα πολύ δύσκολο οικονομικά κι όχι μόνον.. Ωστόσο η κρίση δημιουργεί προβλήματα αλλά είναι κι ένα εφαλτήριο για να σκεφτούμε διαφορετικά.. Αυτό λοιπόν το διαφορετικό προσπαθούμε να το εντοπίσουμε, να το καταγράψουμε και να το διεκδικήσουμε ως ΑΣΚΤ όσο μπορούμε.. Το οικονομικό κομμάτι είναι σίγουρα ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα.. Από τα 5 εκατομμύρια πριν 4-5 χρόνια έχουμε κατέβει σχεδόν στις 700-750.000 ..                                 Β.Σ. Και τι σκεφτόσαστε να κάνετε για αυτό; Α.Α. Να διεκδικήσουμε καινούργια χρήματα αλλά και να δούμε εμείς οι ίδιοι σαν Σχολή πως μπορούμε να βρούμε πόρους ώστε να στηρίξουμε τις δραστηριότητες της Σχολής αλλά και την λειτουργία της.. Γιατί πλέον δεν έχουμε λεφτά για τα λειτουργικά έξοδα.. και αυτό το πρόβλημα δεν είναι μόνον δικό μας είναι και όλων των άλλων Σχολών. Σε μας η περικοπή που έκανε το Υπουργείο πάντως ήταν από τις μεγαλύτερες. Δεν ξέρω για ποιο λόγο.. Β.Σ. Ίσως γιατί θεωρείται η τέχνη ως « είδος πολυτελείας»; Α.Α. Μπορεί κι αυτό. Μπορεί κι ότι δεν διεκδικήσαμε κι εμείς σθεναρά.   Β.Σ. Μήπως πρέπει η Σχολή να γίνει υπόθεση της κοινωνίας τελικά και να σταματήσει ναναι απομονωμένη.. γιατί από την εποχή του Κεσσανλή λένε –ας μην κρυβόμαστε- ότι είναι λίγο ..φέουδο. Α.Α. Λένε γενικά.. εγώ δεν το πιστεύω. Αλλά όπως πολλοί οργανισμοί έχουν μια εσωστρέφεια έχουν και τις αγκυλώσεις τους που τους εμποδίζει να λειτουργήσουν και να ανοιχτούν στην κοινωνία. Αυτό είναι όμως κάτι που πάντα το διεκδικούμε.. Την σχέση με την κοινωνία. Ποιος δεν θέλει να είναι η Σχολή Καλών Τεχνών στο προσκήνιο των πραγμάτων; Όλοι μας το θέλουμε. Άρα σίγουρα πρέπει αν σπάσουμε αυτήν την εσωστρέφεια.      Β.Σ. Θα συνεργαστείτε με άλλους φορείς της σημερινής πολιτιστικής κίνησης και με τον Δήμο της Αθήνας; Α.Α. Αυτό ναι, είναι και μέσα στα σχέδια του νέου Πρύτανη.. Και με τον Δήμο και την Τεχνόπολη στο Γκάζι και με το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Και με τον τέως Πρύτανη και τον σημερινό υπάρχουν επαφές με το ΕΜΣΤ και διάθεση συνεργασίας και ως προς το εκπαιδευτικό μέρος αλλά και προς την κατεύθυνση κοινών δράσεων. Β.Σ. Θα πάρετε και κάποια πρωτοβουλία να ενημερώσετε και τα κόμματα για το πόσο σημαντικό είναι στην περίοδο της κρίσης να στηριχτεί ο Πολιτισμός και η εκπαίδευση;  Α.Α. Νομίζω πως αυτό πρέπει να γίνεται. Δλδ παράλληλα με κάθε άλλο πρέπει αν κοινοποιούμε είτε τα προβλήματα είτε τις προθέσεις μας είτε τις προσπάθειές μας να συνεργαστούμε με όλους τους χώρους. Και η κοινωνία να γίνεται κοινωνός των προβλημάτων. Είτε των θετικών είτε των αρνητικών. Το τι αντιμετωπίζει ένας καλλιτεχνικός χώρος. Β.Σ. Ωραία.. Ας πάμε τώρα στο ΕΜΣΤ. Γιατί δεν ανοίγει; Ποιο είναι το κόλλημα; Α.Α. Δεν υπάρχει κάποιο κόλλημα. Θα ανοίξουμε. Είναι η χρονική στιγμή που το μουσείο πρέπει να ανοίξει. Απλώς είναι μια φάση που περνάμε από το κέλυφος στην λειτουργία πια του μουσείου, ώστε να μπουν οι συλλογές ..και είναι μια λεπτή στιγμή.. Όταν τελειώνει ένα τόσο μεγάλο έργο η λεπτομέρεια μερικές φορές παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Πλησιάζουμε προσεκτικά βήμα-βήμα ώστε το μουσείο να ανοίξει.. Β.Σ. Πότε προβλέπεται αυτό όμως; Υπάρχει και κάποια ανυπομονησία γιατί περάσανε πλέον 14 χρόνια.. Είναι κάτι σαν το γιοφύρι της Άρτας. Πότε θα ανοίξει;   Α.Α. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορώ να ανακοινώσω. Σε σύντομο χρονικό διάστημα πάντως.. έτσι ώστε να ανοίξει έτσι όπως πρέπει αν ανοίξει. Αυτό είναι η επιθυμία τόσο του Συμβουλίου και φυσικά και της διευθύντριας. Β.Σ. Ας έρθουμε τώρα στην έκθεση. Η έκθεση αυτή έρχεται στο ζενίθ της κρίσης.. Κυριαρχεί το δικό σου ιδίωμα, κυριαρχεί και πάλι το ασπρόμαυρο αλλά και μια εκδοχή σχεδίου που βγαίνει όμως πλέον και στον χώρο εμφατικά.. Υπάρχουν κατασκευές, περίοπτα και κινητά γλυπτά, αφαιρετικά πορτραίτα που συνδυάζουν σχέδιο κανονικό, σχέδιο με σύρμα και ανάγλυφα στοιχεία, επιτείχια έργα με ενσωματωμένα παιχνίδια των παιδιών σου.. Μια αλχημιστική αύρα εκπέμπεται από παντού, είναι σαν ένα εργαστήριο ζωής που μέσα στις στάχτες του κάτι βράζει, κάτι επωάζεται.. Παντού όμως αναβλύζει η αίσθηση του σχεδίου ακόμα και στα γλυπτά..                 Α.Α. Ναι είναι σχεδιασμός στον χώρο ουσιαστικά.. δλδ φεύγει η γραμμή από την δυσδιάστατη επιφάνεια και βγαίνει στον χώρο. Το σχέδιο αποκτά μια άλλη μορφή και μια άλλη υπόσταση. Γίνεται τρισδιάστατο. Σαν να λέγαμε γίνεται 3D αλλά με πολύ παραδοσιακά μέσα.. Β.Σ. Ναι.. και είναι εννοιακό, Ντυσαμπιανό.. για παράδειγμα αυτό το έργο η Τζοκόντα που θυμίζει όμως και κάποια σχέδια του Picabia.. A.A. Ναι..                            Β.Σ. Άρα έχει και κάτι μετασουρεαλιστικό εκτός από την εννοιακότητά του και για έναν μαγικό λόγο είναι ένα εμβληματικό έργο αυτό.. Απέναντι βλέπουμε το κεντρικό έργο που είναι μια ξαπλωμένη αντρική φιγούρα, σχολαστικά και βασανιστικά σχεδιασμένη με μολύβι.. Η νοητή καρέκλα επαναλαμβάνεται με μια πραγματική καρέκλα άδεια..-που θυμίζει λίγο την καρέκλα του Kosuth- αλλά εδώ ξεφεύγει εντελώς από μια ουδέτερη αίσθηση καθώς βλέπουμε γύρω από τον ξαπλωμένο-αποκαμωμένο άνθρωπο μια έκρηξη σχεδίων, αλχημιστικών και κομψών πάντοτε σχεδίων σαν μια έκρηξη περιεχομένων του νου του ανθρώπου.. Τα σχήματα αυτά δεν έχουν συγκεκριμένη συνάφεια ή σηματοδότηση.. π. χ πάνω βλέπουμε ξαφνικά μια λεκάνη τουαλέτας είναι σαν μια αυτόματη γραφή σχεδόν.. Και πάλι βλέπουμε τα σύρματα και τις σκιές τους να φλερτάρουν με το σχέδιο στο χαρτί.. Ο καθένας φυσικά ταυτίζεται με την κεντρική φιγούρα που όπως είπα και στην συζήτηση που διοργανώθηκε εδώ για το έργο σου- ένιωσα ότι μοιάζει σαν να είναι ένας κουρασμένος, παθητικός θεατής σαν όλους μας που μοιάζει να περιμένουμε να συμβεί κάτι χωρίς να συμμετέχουμε σε αυτό.. Α.Α. Ναι είναι η γνωστή κατάσταση του λήθαργου που ζούμε.. Β.Σ. Ναι αλλά και η γενική υπαρξιακή κατάσταση του όντος.. Και είδες ότι στην συζήτηση υπήρχαν πολλές αναγνώσεις.. μίλησαν για την αίσθηση του κενού, για την χρήση των παραμυθιών που τελείωσαν με αφορμή και τα παιχνίδια που χρησιμοποίησες.. εγώ αναφέρθηκα στην gothic ατμόσφαιρα του caroussel κι άλλων γλυπτών σου.. Εσύ τι προθέσεις είχες όμως; Α.Α. Στο σκεπτικό της έκθεσης κυριαρχούσαν δύο στοιχεία. Δύο ενότητες. Η μία ήταν η διάθεση μου να μαζέψω και να δώ μαζί εκείνα τα έργα μου που αναφέρονται στην ανθρώπινη παρουσία.. Και να τα δείξω για πρώτη φορά μαζί για να δω κι εγώ πως συνομιλούν μεταξύ τους, πως η μια εκδοχή συμπληρώνει ή εμπλουτίζει την άλλη. Για αυτό βλέπουμε μικρά πορτραίτα με ready made που είναι με τις κούκλες Barbie που δεν έχω εκθέσει ποτέ μαζί.. Β.Σ. Αυτή η σειρά είχε κάποιο ιδιαίτερο συμβολισμό για σένα; Α. Α. Ναι,, αυτή η σειρά ξεκίνησε με την επαφή μου με τα πορτραίτα της Αναγέννησης ιδιαίτερα του Ραφαήλ. Προσπάθησα να μεταφέρω την αίσθηση αυτών των πορτραίτων χρησιμοποιώντας την Barbie σαν ένα σύμβολο ομορφιάς της σημερινής κοινωνίας , Οπότε παίρνω ένα σημερινό πρότυπο ομορφιάς, το παραμορφώνω και το βάζω σ ένα πλαίσιο μιας πιο παλιάς εποχής. Προσπαθώ να κάνω έναν διάλογο ανάμεσα σε δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους με θέμα την ομορφιά. Β.Σ. Υπάρχουν έργα που σε παθιάζουν πιο πολύ από άλλα; Ή που σε βασανίζουν περισσότερο; Α.Α. Συνήθως δεν παθιάζομαι με τα έργα μου απλώς υπάρχουν μερικά έργα που στο τέλος της διαδρομής τα προτιμώ γιατί δεν μπορώ να τα ξανακάνω. Για παράδειγμα εδώ ένα τέτοιο έργο είναι το οβάλ πορτραίτο γιατί ήταν το πρώτο πορτραίτο που έκανα που θεώρησα πως ήταν πετυχημένο. Β.Σ. Γιατί είναι πετυχημένο; Α.Α. Είναι κατ’ εμέ πετυχημένο γιατί κατάφερα να κάνω έναν άνθρωπο χωρίς αν τον περιγράψω. Επιλέγοντας κάποια στοιχεία του ανθρώπινου σώματος όπως είναι το μάτι ή όπως είναι το δέρμα που χρησιμοποιώ για αυτό το μαλακό αφρολέξ όπου χρησιμοποιώ ράμματα για να δέσω μια πληγή, όπως ακριβώς συμβαίνει και με το ανθρώπινο σώμα.. Β.Σ. Χρησιμοποιείς περίεργα υλικά και κάπως παραπλανητικά. .Για παράδειγμα σε αυτά τα grotesco γλυπτά σου κατάλαβα ότι είναι από πλαστικό επειδή σε κάποια στιγμή είναι λιωμένα και σαν να στάζουν ενώ φαίνονται ναναι από μέταλλο! Επίσης χρησιμοποιείς σύρματα για να υποστυλώσεις και να «σχεδιάσεις» έναν ανάερο χώρο γύρω από άλλα γλυπτά και φαίνονται σαν να αιωρούνται αφενός και έχουν και μια αίσθηση Giacometti από την άλλη με την έννοια ότι «εκπέμπουν χώρο» γύρω τους..     Α.Α. Τα υλικά που χρησιμοποιώ είναι όλα ευτελή,, πλαστικό, σιλικόνη, χαρτί, χαρτόνι, PVC που χρησιμοποιώ πολύ και τα ready mades που συχνά μεταπλάθω..           Β.Σ. Αυτά τα στοιχειωμένα, grotesco κάστρα..τα παραμυθόσπιτα για σένα τι συμβολίζουν; Δείχνουν μια κατάσταση αποσύνθεσης, διαφθοράς; Είναι μια ψυχολογική έκφραση της γενικής κατάστασης; Πώς σου γεννήθηκε αυτό; Α.Α. Ψάχνω να βρω πως λειτουργώ ο ίδιος –καθώς η πορεία μου είναι μια πορεία αυτογνωσίας- αλλά και πως αυτό που ζω με αλλάζει σαν άνθρωπο, σαν σκέψη και φιλοσοφία. Τα τελευταία 30 χρόνια έχω αλλάξει τον τρόπο που προσεγγίζω τα πράγματα και έχει αλλάξει και η φιλοσοφία μου σε σχέση με την ζωή. Αυτό θεωρώ ότι καταγράφεται πάνω στην δουλειά μου.                                     Β.Σ. Τι έχει αλλάξει στην φιλοσοφία σου πάνω στην ζωή; Α.Α. Σε πολλά πράγματα. Έχω περάσει τρεις βασικές περιόδους όπου έχει αλλάξει η αντίληψη και η αξιολόγηση των πραγμάτων γύρω μου. Η τελευταία είναι τώρα. Β.Σ. Είναι μια περίοδος Ζεν που ζεις πιο πολύ την στιγμή; Α.Α. Υπήρχε μια περίοδος που ήμουν πολύ μεταφυσικός. Πίστευα σε άλλα πράγματα. Β.Σ. Όμως όλη σου η δουλειά είναι μεταφυσική. Και εσωστρεφής. Όμως αυτή εδώ η έκθεση είναι πιο εξωστρεφής, είναι πολιτική με την ευρεία έννοια βέβαια. Έχεις κάνει κι ένα εξαιρετικό γλυπτό με την Βουλή.. που έχει βουλιάξει, καταρρεύσει κλπ .. Α.Α. Ναι.. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα ασχοληθώ με μια τέτοια θεματική και μάλιστα τόσο ξεκάθαρη. Γιατί η Βουλή είναι όντως ένα έργο ξεκάθαρα πολιτικό. Δεν κρύβω τίποτε, Είναι αυτό.. Β.Σ. Κι είναι και πολύ ωραίο έργο πρέπει να πω.. Α.Α. Ευχαριστώ.. Κι εγώ πιστεύω ότι είναι απ΄ τα πολύ καλά μου έργα.. Γιατί συγκεντρώνει όλην αυτήν την πορεία που έκανα πάνω στο κέλυφος. Αυτό που λέμε gothic αυτό που λέμε το πώς θα διαχειριστώ τον συρμάτινο σκελετό σε σχέση με το κέλυφος, το μαλακό με το σκληρό.. νομίζω ότι αυτό το έργο τα περιέχει όλα.. Β.Σ. Κι αυτό το έργο το Caroussel δείχνει να έχει σχέση με το έργο για την Βουλή επίσης.. Συνθέτεις ένα έργο περιστρεφόμενο με μερικά σπίτια στοιχειωμένα και άδεια.. Α.Α. Ναι έχει να κάνει αλλά εδώ συνθέτω ακριβώς τα μεμονωμένα αυτά «σπίτια», τα οποία έχουν να κάνουν με το παιχνίδι και με το κέλυφος τους που μας έρχεται από μια άλλη κουλτούρα. Το πρώτο κέλυφος το είχα παρουσιάσει πρώτη φορά το 2010 στην ατομική έκθεση που έκανα στο TAF. Είναι η στιγμή που φουντώνει η κρίση. Εκεί γεννήθηκε η σκέψη, ότι αυτό το σπίτι είναι η κατάρρευση όλου αυτού του πράγματος που ζούμε. Που δεν έχει να κάνει μόνο με την οικονομία, έχει να κάνει και με τις αξίες.. Από την στιγμή που το εντόπισα, ότι αυτό δλδ με ενδιαφέρει, ότι εδώ κάτι υπάρχει το οποίο έχει να κάνει με το σήμερα άρχισα να δουλεύω πάνω σ΄ αυτό. Εκεί αρχίζει να αποκτά κι ένα πολιτικό περιεχόμενο…με τον μανδύα του παραμυθιού, του gothic της Βόρειας Ευρώπης που πλέον οι χώρες αυτές καθορίζουν τις δικές μας τύχες. Στην έκθεση αυτή περνάω σε μια μεγαλύτερη υλικότητα, έχω περάσει από την ζωγραφική σε μια πιο υλική έκφραση γιατί πλέον εκφράζω αυτό που ζω, σαν ένας πολίτης του κόσμου. Αυτό με κάνει να παίρνω μια πολιτική θέση στα πράγματα. Β.Σ. Έρχεσαι συνέχεια σε επαφή με τα νέα παιδιά στην Σχολή.. το Μουσείο πάει να ανοίξει.. Βλέπεις λίγο φώς από πουθενά να έρχεται; Αισιοδοξείς καθόλου; Α.Α. Κοίταξε.. εγώ σαν άνθρωπος είμαι αισιόδοξος. . Β.Σ. Δεν σου φαίνεται…(γέλια) Α.Α. Κάτι τέτοιο είχε πει η Laurie Anderson όταν είχε έρθει σε μια συναυλία.. Είχε πεί συγκεκριμένα μια πολύ σοφή κουβέντα για μας τους καλλιτέχνες. Είπε ότι σαν άνθρωπος είμαι απαισιόδοξη. Κι εγώ πραγματικά είμαι απαισιόδοξος σαν άνθρωπος σκεφτόμενος το τι ζούμε και προς τα πού βαδίζουμε. Αλλά σαν καλλιτέχνης πρέπει αν είμαι αισιόδοξος.. Β.Σ. Σε ευχαριστώ πολύ.. Α.Α. Κι εγώ..   * Η έκθεση έγινε 29/8 – 21/9/2014.. Συνεπιμελητές ήταν επίσης η Άννα Ντινοπούλου κι ο Ηλίας Κορομηλάς.