Ο χαμένος παράδεισος κι η λανθάνουσα πόλις: Χρήστος Αθανασιάδης

Με αφορμή την νέα έκθεση του Χρήστου Αθανασιάδη Paradise Lost που εγκαινιάζεται την Τρίτη 29 Οκτωβρίου στην γκαλερί a.antonopoulou.art, και θα διαρκέσει ως τις 7 Δεκεμβρίου κάνουμε μια ευχάριστη αναδρομή στην παλαιότερή του δουλειά.  

Στην παρούσα δουλειά του ο Αθανασιάδης σχολιάζει με πικρή εικαστική αποτύπωση την έννοια του χαμένου παράδεισου, τον μύθο της ασφάλειας σε αντιδιαστολή με την γείωση σε μια σκληρή και κυνική πραγματικότητα. Στα επιτοίχια έργα του που έχει φιλοτεχνήσει με λάδι και κάρβουνο αντιπαραβάλλεται η ομορφιά της φύσης ως αντίδοτο στον ανθρώπινο πόνο απέναντι στην θλιβερή ειμαρμένη, που ωστόσο μας προσδίδει σοφία.

To παρακάτω κείμενο μου περιλαμβάνεται στον κατάλογο της έκθεσης του Χρήστου Αθανασιάδη με τίτλο Πόλεις που έγινε 21 Απρ - 22 Μαΐου 2004 στην ίδια γκαλερί. 

Πόλεις ΙΙΙ, σχέδιο με κάρβουνο, ζωγραφισμένο πάνω σε τοίχο και βιντεοπροβολή, μουσείο Κεραμεικού, έκθεση Athina By Art

                                                                                                                                                   Της Βασιλίκας Σαριλάκη

Η εξίσωση της ενατένισης μιας πόλης δεν είναι ποτέ απλή. Ο πιο όμορφος προσδιορισμός της όμως, ίσως να δόθηκε το 1998 από τον φιλόσοφο Κώστα Αξελό. Η ψυχή - γράφει - εμψυχώνει το σύνολο της σχέσης με τον κόσμο και με τον κόσμο, και η πόλις θεσπίζεται ως χωρο-χρόνος των δεσμών μεταξύ των όντων και των πραγμάτων. Τοποθετώντας και κείμενες, ψυχή και πόλις χτίζονται η μία μέσα στην άλλη..

Μιλάνο, 2003, Μικτή τεχνική σε καμβά

Κωνσταντινούπολη, 2003, Μικτή τεχνική σε καμβά

Συχνά αναρωτιόμαστε. Τί στ΄ αλήθεια θαμπώνει το βλέμμα μας όταν βυθιζόμαστε στο αγαπημένο μας τοπίο στην πόλη; Είναι η ανακούφιση της προγονικής ρίζας που μας χαυνώνει στο λίκνισμά της; Μήπως η έλξη της γνώριμης φθοράς στους τοίχους; Η διολίσθηση του βλέμματος, η αποδημία της ψυχής;

Στις πόλεις φαίνεται πως αυτό που συναντάμε τελικά, είναι οι γωνιές του ίδιου μας του εαυτού. Οι τόποι που ήδη αναζητήσαμε στην φαντασία μας. Είναι όψεις που οικειωνόμαστε γιατί αλλιώς αρνούνται να γίνουν μνήμες, νοσταλγικά πεδία, μοιραίες συναντήσεις με τον χρόνο.. Κι αυτό μοιάζει απολύτως φυσικό. Γιατί οι «στιγμές» μιας πόλης αναδύονται από μιαν άβυσσο. Η χωρικότητα κι η χρονικότητά της συνδιαλέγονται εντέλει με την υποκειμενική έως μυθολογική διάσταση που της δίνουμε –γιατί άραγε;- εμείς οι ίδιοι.

Οι περιηγητές και οι συγγραφείς ταξιδιών το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά. Το ταξίδι του νου περιγράφει καλύτερα μια πόλη από την ίδια της την φωτογραφία.

Ο Χρήστος Αθανασιάδης ξεκινάει λοιπόν τις ζωγραφιστές του «Πόλεις» από την παραπάνω διαπίστωση. Είναι πόλεις που επισκέφτηκε, έζησε ή ονειρεύτηκε ο ίδιος αλλά το σημαντικότερο είναι πως μεταλλάχτηκαν μέσα του σε όψεις ενός μοναδικού, διευρυμένου χώρου. Πρόκειται για πόλεις του 21ου αιώνα που η ζωγραφική περιήγησή τους από τον καλλιτέχνη τις μετέτρεψε σε νεορομαντικές εικόνες του τέλους του 19ου αιώνα..

Λένινγκραντ, 2003, μικτή τεχνική σε καμβά

Στα νέα, αυτά, αστικά τοπία κυριαρχεί η απάλειψη της κίνησης, η χρωματική ομοιογένεια κι η στοχαστική ηρεμία. Το βουητό εκλείπει κι έτσι η χαλαρή θέαση μας οδηγεί να ξανοιχτούμε στο ευρύ, φασματικό πεδίο της πόλης.. Η αναμόρφωση της εικόνας που μετατρέπεται από φωτογραφική αποτύπωση σε ζωγραφική πλέον πράξη θυμίζει σε μερικά έργα την ισορροπημένη ηρεμία του Gerhard Richter ενω η στατικότητα των φυσιογνωμιών στο πολυσύχναστο Σύνταγμα, τους «λουόμενους» του Seurat..Άλλοτε πάλι νοιώθει κανείς πως ο καλλιτέχνης επιδιώκει να «κρύψει» έντεχνα το τοπίο με τον τρόπο του ιμπρεσιονιστή Vlaminck..

Πλατεία Συντάγματος, 2002, μικτή τεχνική σε καμβά

Σε κάθε όμως περίπτωση, αυτό που βλέπουμε είναι απλώς μια υποδυόμενη εικόνα.Ένα short cut μιας στιγμιαίας μνήμης που όπως πολύ καλά μας έμαθαν ο Proust κι ο Borges είναι πάντοτε παραπλανητική, πλαστογραφημένη κατά το δοκούν.

Στην τέταρτη ατομική του έκθεση που γίνεται στην γκαλερί a. antonopoulou.art ** ο Αθανασιάδης συνεχίζει να «επινοεί» νέες εικόνες που αναδύονται από καταγεγραμμένα στιγμιότυπα. Παλιότερα ήταν φανταστικοί χάρτες από χώρες που δεν υπήρχαν πουθενά. Ύστερα ήρθε η ποιητική παραχάραξη κινηματογραφημένων στιγμιότυπων σε σεκάνς. Τώρα σειρά έχει ο ανασασμός της πόλης κι η μέθεξη με το ενδότερο τοπίο της μνήμης... 

«Ο χρόνος είναι η ουσία απ’ την οποία είμαι φτιαγμένος ο ίδιος» έλεγε ο Borges.. Αλλά ποιός είμαι εγώ;”

Πράγα 2003, Μικτή τεχνική σε καμβά