 Της Βασιλίκας Σαριλάκη
Το βασικότερο πράγμα που έχουμε ανάγκη στις μέρες μας είναι η αλλαγή παραδείγματος, το νέο όραμα που θα κρατήσει τις καρδιές μας ζεστές, να ξαναενωθούν, μαζί με μια αποφασισμένη αναδίπλωση των δυνάμεών μας για να προχωρήσουμε. Το Rethink Athens είναι μια τέτοια οραματική, στοχευμένη προσπάθεια που από την πρώτη του κιόλας σπίθα, χωρίς τυμπανοκρουσίες άρχισε να μεταλαμπαδεύει σιωπηλά μια τέτοια ελπίδα για την ανασύνταξη της Αθήνας, για την επιστροφή της συνεργασίας θεσμών, για την επιστροφή της έννοιας της ευεργεσίας στον δημόσιο χώρο. Μια ελπίδα στο γκριζόμαυρο χάος της κρίσης.
Την ελπίδα αυτή, την αγκάλιασαν πολλοί. “Χρειάζεται να γίνει αυτό, ως ένας καταλύτης σε μια προσπάθεια που θα κάνει τους Αθηναίους να ξαναγυρίσουν στο κέντρο, να ξαναζωντανέψει το κέντρο, να αποκτήσει την οικονομική ζωή που θα φέρει και την ανάπτυξη. Επομένως βλέπουμε το project αυτό ως ένα project καθαρά αναπτυξιακό, δεν το βλέπουμε σαν έργο βιτρίνας. Δεν το βλέπουμε σαν μία πεζοδρόμηση. Το βλέπουμε σαν ένα ουσιαστικό έργο. Που θα βοηθήσει την πόλη μας” υπογραμμίζει ο πρόεδρος του ιδρύματος Αντώνης Παπαδημητρίου σε μια συνέντευξη.
Και σήμερα η πρωτοβουλία του ιδρύματος Ωνάση να χρηματοδοτήσει έναν ευρωπαϊκό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ριζική ανάπλαση του κέντρου προχώρησε, ενώ επιλέχθηκε και η καλύτερη μελέτη ανάμεσα στις 71 υποψηφιότητες οι οποίες εκτίθενται μέχρι την Κυριακή στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (επιμέλεια Πάνου Δραγώνα).
Η πρώτη αίσθηση που αποκομίζει ο επισκέπτης από αυτήν την έκθεση των 71 αρχιτεκτονικών προτάσεων για το κέντρο της Αθήνας αλλά κι από τις 27 κεντρικές μακέτες – προτάσεις για μια νέα πλατεία Ομονοίας είναι πως έγινε μια πραγματικά σοβαρή προσπάθεια για νεωτερισμούς σε ευρωπαϊκά πλαίσια αισθητικής αντίληψης με λίγη γεύση από νεοφουτουρισμό, Decorative Masonry, ζαρτινιέρες, καφασωτά και Abu Dhabi αλλά και πολύ βιοκλιματισμό.... Πρέπει να περιδιαβεί κανείς όλα τα εκθέματα, να χαζέψει όλες τις προτάσεις και ύστερα μόνος του διαπιστώνει την ευχάριστη αλήθεια πως το πρώτο βραβείο που δόθηκε ομόφωνα από την κριτική επιτροπή στο Ολλανδικό γραφείο OKRA, ήταν η καλύτερη εκδοχή.. Η πρόταση άλλωστε όπως είπε ο κος Παπαδημητρίου είναι “μια πρόταση απλή, αλλά κάθε άλλο παρά απλοϊκή, απολύτως εφαρμόσιμη, λειτουργική, πιστή στο πνεύμα της Αθήνας αλλά κυρίως στις προοπτικές και στις δυνατότητές της με κέντρο τον πολίτη και τις ανάγκες του”.Κι απ΄οτι λέγεται είναι επίσης επεκτάσιμη.. 
Ο επικεφαλής της προσπάθειας Μartin Knuijt, του γραφείου OKRA, που έχει προβεί σε ανάλογες αναπλάσεις αστικού τοπίου σε άλλες πρωτεύουσες της Ευρώπης (Βασιλεία, Λονδίνο, Κοπεγχάγη, Ρότερνταμ), δήλωσε στην Καθημερινή: "Η Αθήνα είναι μια ιστορική πόλη και το κέντρο της είναι γεμάτο με υπέροχα σημεία. Είναι σαν την Ωραία Κοιμωμένη που περιμένει να της δώσουμε ένα φιλί για να ξυπνήσει... Είναι η πρωτεύουσα όμως μια χώρας σε κρίση. Και αυτό το γεγονός μας "παθιάζει", θέλουμε όσο τίποτα το εγχείρημα της Πανεπιστημίου να πετύχει και να λειτουργήσει σαν καταλύτης για την αναζωογόνηση του κέντρου"… Είπε επίσης: «Επιθυμία μας είναι να δημιουργήσουμε έναν δημόσιο χώρο σε ανθρώπινη κλίμακα, που θα είναι το ίδιο καλός και λειτουργικός και ύστερα από 50 χρόνια. Έναν χώρο που θα γίνει μέρος της ζωής της πόλης, συνδέοντας την ιστορία της με το μέλλον με έναν έμμεσο τρόπο, χωρίς φουτουριστικές κατασκευές ή κατασκευές που να αντιγράφουν την ελληνική ιστορία». 
Τα Νέα γράφουν: Ποιο ήταν το μυστικό που έδωσε στους ολλανδούς αρχιτέκτονες τη νίκη στον διαγωνισμό Re-think, τον οποίο διοργάνωσε και χρηματοδότησε το Ίδρυμα Ωνάση, αφήνοντας στη δεύτερη θέση μια ελληνική πρόταση; Αρκεί η μετατροπή της Πανεπιστημίου σε ένα βουλεβάρτο με στάσεις και φιλική προσέγγιση του πολίτη;
«Κατάφεραν να συνδυάσουν την υψηλή αισθητική με τη λειτουργικότητα. Πέτυχαν εξάλλου πολύ υψηλό επίπεδο στη διαχείριση των υδάτων, καθώς αξιοποιούν το νερό της βροχής για να δημιουργήσουν υδατοδεξαμενές στο υπέδαφος για πότισμα αλλά και για τη δημιουργία πιδάκων. Στοιχεία τα οποία, σε συνδυασμό με το πράσινο που θα προστεθεί, θα μειώσουν τη θερμοκρασία περί τους δύο-τρεις βαθμούς ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες», εξήγησε ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ Παναγιώτης Τουρνικιώτης, επικεφαλής της ομάδας που προετοίμασε τον διαγωνισμό.
Επίσης, η Πλατεία Ομονοίας γίνεται τετράγωνη όχι μόνο «διότι και στα αγγλικά ονομάζεται square, δηλαδή τετράγωνο», αλλά και επειδή «γύρω από μια τετράγωνη πλατεία κάθεται ο κόσμος, γύρω από μια κυκλική κυκλοφορούν αυτοκίνητα», ενώ θα αποκτήσει δύο μικρά σιντριβάνια. Σημειώνουμε εδώ ότι και οι 4 πλατείες του κέντρου θα έχουν νερό.  Το νέο τοπίο της πόλης ενισχυμένο με πολύ πράσινο θα συνδεθεί με τους λόφους γύρω από το κέντρο της πόλης, με αποτέλεσμα η μείωση της αστικής θερμοκρασίας να επεκταθεί σε όλο το Μητροπολιτικό Κέντρο. Η στρατηγική του πράσινου στην Αθήνα θα περιλαμβάνει μέριμνα για τη σωστή άρδευση, καθώς η καλή κατάσταση των φυτών είναι αποφασιστικής σημασίας για τη μείωση της θερμοκρασίας. Το βρόχινο νερό θα συλλέγεται σε υπόγειες δεξαμενές, στις ταράτσες ή όπου αλλού κριθεί εφικτό. 
Το έργο καλύπτει μια ευρύτερη περιοχή που τοποθετείται στον άξονα: Λεωφόρος Αμαλίας, Πανεπιστημίου, Πλατεία Δικαιοσύνης, Ομόνοια, Πατησίων, Αρχαιολογικό Μουσείο, Πλατεία Αιγύπτου. Η περιοχή μελέτης περιλαμβάνει τέσσερις χαρακτηριστικές περιοχές. Το Σύνταγμα και η Πλατεία Ομονοίας θα μεταμορφωθούν σε δύο πράσινες αστικές πλατείες, με άφθονα υδάτινα στοιχεία. Η πλατεία Δικαιοσύνης θα μετατραπεί σε ένα πράσινο “αστικό δωμάτιο”, που θα περιλαμβάνει μια πηγή νερού και θα φιλοξενεί δραστηριότητες σε ένα σκιασμένο προαύλιο. Στο μέσον της οδού Πανεπιστημίου, ένα πράσινο σύνολο θα δώσει στην περιοχή τον χαρακτήρα αστικού πάρκου. Το πράσινο θα χρησιμοποιηθεί ως ένα συνεκτικό δίκτυο που θα ενώνει τον δημόσιο χώρο προς κάθε κατεύθυνση και θα συνδέει τις παρακείμενες γειτονιές, με αποκορύφωμα την Πανεπιστημίου. Η νέα γραμμή του τραμ θα σχεδιαστεί έτσι ώστε να είναι εμφανής και να αποτελεί βασικό συστατικό της εικόνας του χώρου, συμβάλλοντας στη συνοχή του. 
Σημείο-κλειδί για την επιτυχία όλου του εγχειρήματος ωστόσο «είναι η άψογη συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και όλων των εμπλεκόμενων φορέων (σ.σ.: Δήμος Αθηναίων, Περιφέρεια Αττικής, υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Κλιματικής Αλλαγής, υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, καθώς και Αττικό Μετρό ΑΕ) ώστε να διασφαλιστεί ότι το έργο δεν θα αποτελέσει άλλο ένα σχέδιο που θα μείνει στα χαρτιά», τονίζει η υπεύθυνη του εγχειρήματος Μαριάννα Μόσχου στα Νέα. 
Επίσης το ίδρυμα Ωνάση θα αναλάβει τη χρηματοδότηση για εκπόνηση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων που θα αφορά και την ευρύτερη περιοχή του έργου. Στα σχέδιά του είναι ακόμη να χρηματοδοτήσει την εκπόνηση οικονομικοπολεοδομικής έρευνας, η οποία θα καταλήξει, σε συνεργασία με όλους τους φορείς, στην επεξεργασία και πρόταση μέτρων τόσο για την επιστροφή των πολιτών στο κέντρο όσο και για την εμπορική αναζωογόνησή του. 
Ένα σημαντικό στοιχείο που διαπιστώνει κανείς στην κεντρική πρόταση είναι μια διάθεση σεβασμού στην ελληνική παράδοση. Δηλαδή το νεοκλασσικό και μνημειακό ύφος των Προπυλαίων γίνεται σεβαστό και δεν του “επικολλάται” όπως είδαμε σε άλλη εντυπωσιακή μελέτη καμία φουτουριστική νότα που δεν συνάδει με το περιβάλλον ύφος. Επίσης υπάρχει μέριμνα για την συγκοινωνιακή κι αισθητική ενοποίηση του ιστορικού κέντρου και των σημαντικών κτιρίων του όπως το Αρχαιολογικό μουσείο, με την Τριλογία και το νέο μουσείο της Ακρόπολης. 
Η κεντρική ιδέα πάντως τόσο αυτής της πρότασης όσο και πολλών άλλων είχαν έναν κοινό παρονομαστή που δεν πρέπει να ξεχνάμε πλέον: Έμφαση στο πράσινο στο κέντρο της πόλης, μείωση της κυκλοφορίας, προσπελασιμότητα στους πολίτες ανάκτηση του κέντρου, μείωση ρύπανσης, θορύβου και θερμοκρασίας το καλοκαίρι. Εξοικονόμηση υδάτων και επιστροφή στον Πολιτισμό με ανάκτηση χρήσεων κενών κτιρίων.. 
Την ιδέα της επαναδραστηριοποίησης των πολιτιστικών δρώμενων σε μια Αθήνα της κρίσης που έχει τόσο μεγάλη Ιστορία την θεωρούμε δραματικά αναγκαία και σημαντική. Ο δήμαρχος της πόλης κος Καμίνης είχε την κατάλληλη πρόταση που υιοθετήθηκε. Χρησιμοποιώντας και μετατρέποντας ισόγεια, προτείνεται η ιδέα του θεάτρου των 1000 δωματίων στα κενά κτίρια, οργανώνοντας πολιτιστικά δρώμενα και εντοπίζοντας εστιακά σημεία που θα δημιουργήσουν μια νέα ζωντανή ατμόσφαιρα. Το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων θα έχει σχέση με την ελληνική φιλοσοφία, την επιστήμη το θέατρο και την τέχνη, σύμφωνα με την βραβευμένη πρόταση. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. 
Σε μικρότερη κλίματα οι ελαφριές αρχιτεκτονικές εγκαταστάσεις δεν θα εστιάσουν μόνο στην εμπορική
δραστηριότητα αλλά θα προσφέρουν και άλλες εξυπηρετήσεις, όπως περίπτερα νερού ή μια βιβλιοθήκη παιχνιδιών. Τέλος, το διαδραστικό διακοσμητικό φως θα δώσει στον δημόσιο χώρο την κατάλληλη ατμόσφαιρα κατά τις βραδινές ώρες. 
Να σημειώσουμε τέλος, πως στο πρώτο βραβείο συνεργάστηκαν κι Έλληνες (STUDIO 75 (Πάντος-Κίκκος Στέφανος) κι αυτό οπωσδήποτε θεωρείται θετικό. Τόσο η πολιτική συναίνεση από συμπολίτευση κι αντιπολίτευση που είδαμε στην παρουσίαση του βραβείου, όσο κι η καλή συνεργασία ιδιωτικών και δημόσιων φορέων και η δρομολόγηση εκ μέρους του υπουργείου ανάπτυξης, υποδομών κλπ να μπει στο ΕΣΠΑ αποτελούν έναν θετικό οιωνό πως αυτό το πρόγραμμα θα προχωρήσει κι υπάρχει ελπίδα να έχει υλοποιηθεί μέσα στο 2015 όπως ανακοινώθηκε. Αλλά και οι σχετικοί επιστήμονες δείχνουν αισιόδοξοι, όπως π.χ ο γνωστός καθηγητής αρχιτεκτονικής κος Διονύσης Φατούρος που συναντήσαμε στην έκθεση..   
Ευχόμαστε από καρδιάς καλή επιτυχία στην αλλαγή στην πόλη μας και στην επανεκκίνησή της. 
Η έκθεση είναι ανοιχτή για το κοινό από τις 10 το πρωί ως τις 9 το βράδυ…      
 
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου