Διαδικτυακό σεμινάριο για "Το χρώμα στην Τέχνη". Δευτέρα, 4 Μαρτίου στις 7.30 μμ, εδώ: Join Zoom Meeting https://us02web.zoom.us/j/86321662924... Meeting ID: 863 2166 2924, Passcode: 165419
Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου 2024
Color in Art
Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 2023
Event for Costas Varotsos part 1
Στην εκδήλωση αυτή, γίνεται μια παρουσίαση του έργου του διεθνούς μας γλύπτη Κώστα Βαρώτσου. Μας ξεναγεί στο πολυσήμαντο έργο του, μας μιλάει για την "λογική" πίσω απο το έργο, την πρόσληψη του κοινού, τις παραμέτρους δημιουργίας και λειτουργίας του Δημόσιου έργου και τον τρόπο που το έχει διαχειριστεί τοποθετώντας έργα ανα την Υφήλιο. Μας αναφέρει επίσης τις περιπέτειες πίσω απο κάθε έργο και κάποιες ενδιαφέρουσες ανεκδοτολογικές στιγμές. Κάνουμε μια συζήτηση εφ΄ όλης της ύλης πάνω στην δουλειά του, παρουσιάζοντας όλα τα έργα δημόσιου χώρου σε βίντεο και φωτογραφίες τις οποίες σχολιάζει ο ίδιος. Επιμέλεια εκδήλωσης και videos by #vassilika_sarilaki
Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2023
Goetheanum: Έχουν τα κτίρια ψυχή;
Παρασκευή 21 Ιουλίου 2023
Mondrian part 1
Video by #vassilika_sarilakiO Mondrian είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της μοντέρνας τέχνης και της αφαίρεσης. Υπήρξε συνιδρυτής του κινήματος του νεοπλαστικισμού μαζί με τον Theo van Doesburg και θεωρείται από τους πλέον επιδραστικούς ζωγράφους του 20ου αιώνα. Ο #mondrian είναι επίσης ένας από τους ιδρυτές του ολλανδικού μοντέρνου ρεύματος De Stijl, και είναι γνωστός για την καθαρότητα των εμβληματικών αφαιρετικών του έργων, που σφράγισαν την καθαρή αφαίρεση του 20ου αιώνα .
Απλοποίησε ριζικά την ζωγραφική του για να αντικατοπτρίσει αυτό που έβλεπε ως την πνευματική τάξη που κρύβεται κάτω από τον ορατό μας κόσμο, δημιουργώντας μια καθαρή, καθολική αισθητική γλώσσα. Στους πιο γνωστούς πίνακές του από τη δεκαετία του 1920, ο Mondrian περιόρισε τα σχήματά του σε γραμμές και ορθογώνια και την χρωματική του παλέτα στα βασικά χρώματα, δίνοντας ώθηση στην καθαρή αφαίρεση.
Στόχος του ήταν να αποκαλύψει την ουσία της μυστικιστικής ενέργειας της φύσης εκφράζοντας την ισορροπία των δυνάμεων που διέπουν την φύση και το σύμπαν. Η χρήση της ασύμμετρης ισορροπίας και του απλοποιημένου εικονογραφικού του λεξιλογίου αποτέλεσε μια προσπάθεια ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της σύγχρονης τέχνης. Τα εμβληματικά αφηρημένα έργα του παραμένουν μέχρι σήμερα δημοφιλή στο design και την μαζική κουλτούρα.
Το βασικό credo του Mondrian ήταν: «Θέλω να προσεγγίσω την αλήθεια όσο πιο κοντά γίνεται, και επομένως αφαιρώ τα πάντα μέχρι να φτάσω στη θεμελιώδη ποιότητα των αντικειμένων». Το μοναδικό όραμα του Mondrian για τη μοντέρνα τέχνη αποδεικνύεται ξεκάθαρα στην μεθοδική εξέλιξη του καλλιτεχνικού του στυλ από την παραδοσιακή αναπαράσταση ως την πλήρη αφαίρεση. Οι πίνακές του εξελίσσονται έλλογα και μεταφέρουν ξεκάθαρα την επιρροή διαφόρων κινημάτων της μοντέρνας τέχνης όπως ο Ιμπρεσιονισμός κι ο Κυβισμός.
Πέμπτη 20 Ιουλίου 2023
Miro part 2
Joan Miro, part 2 about #Joan_Miro and his art. Webinar and video by #vassilika_sarilaki
Στο σεμινάριο παρουσιάζεται το ώριμο έργο του Ισπανού ζωγράφου και γλύπτη Joan Miró καθώς επίσης και η επίδρασή του στους καλλιτέχνες της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης..
Το έργο του Joan Miró είναι ένα έργο λαμπερό, αυθόρμητο, γεμάτο φαντασία, τόλμη, χρώμα και πάθος. Ταυτοχρόνως είναι ένα έργο ιδιωματικό με πολύ χιούμορ και κατατάσσεται συνήθως στον σουρεαλισμό.
Ο Miró υπήρξε ένας καλλιτέχνης πειραματιστής κι επεκτάθηκε πέραν της ζωγραφικής και στην γλυπτική και την υφαντουργία. Έζησε 2 παγκόσμιους πολέμους και τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας αλλά τα κατάφερε διατηρώντας το προσωπικό χρωματικό και ζωγραφικό του σύμπαν, την ευαισθησία, τον ρομαντισμό αλλά και το ευφυές του χιούμορ που μας χαρίζει απλόχερα στους ζωντανούς καμβάδες του που μας θυμίζουν την αυθεντική ενέργεια που έχουν τα παιδικά έργα.
Πέμπτη 22 Ιουνίου 2023
Kusama's exhibitions 2023
Webinar and video by #vassilika_sarilaki Μικρό αφιέρωμα στην ζωή και το έργο της πιο διάσημης διεθνώς καλλιτέχνιδας σήμερα της #yayoikusama. Παρουσιάζεται η έκθεσή της στο Μ+ στο Hong Kong και στο Guggenheim Bilbao τo 2023.
Πέμπτη 1 Ιουνίου 2023
David Hockney Bigger and Closer Exhibition at Lightroom
David Hockney: Bigger & Closer, Lightroom, Λονδίνο,
25 Ιανουαρίου – 23 Απριλίου 2023
O David Hockney που γεννήθηκε το 1937 είναι Άγγλος ζωγράφος, σχεδιαστής, χαράκτης, σκηνογράφος και φωτογράφος. Ως σημαντικός συντελεστής στο κίνημα της #popart της δεκαετίας του 1960, θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς Βρετανούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα. Τότε κέρδισε για πρώτη φορά την προσοχή του κοινού με τα έντονα χρωματιστά πορτρέτα και τα τοπία του.
Ο #davidhockney κράτησε σταθερή την παρουσία του στη σύγχρονη τέχνη, επανεξετάζοντας κι ερμηνεύοντας αγαπημένα θέματα για έξι δεκαετίες πειραματιζόμενος με μια σειρά μέσων, ξεκινώντας από τη ζωγραφική και τη χαρακτική μέχρι τα θεατρικά σκηνικά, το #design και, πιο πρόσφατα, τα ψηφιακά μέσα και την φωτογραφία.
Ο David Hockney θεωρείται πλέον όχι μόνο ένας από τους πιο σημαντικούς Βρετανούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, αλλά και βασικός συντελεστής της τέχνης του Λος Άντζελες. Επίσης, παρόλο που ζει στην Καλιφόρνια είναι ο δημοφιλέστερος ζωγράφος των Άγγλων. Οι πίνακές του ξεπερνούν το μισό δις στις δημοπρασίες. Τα φωτεινά τοπία του αφηγούνται την ηδονή και την γαλήνη.
Ο David Hockney διδάσκει με την ζωγραφική την απενοχοποίηση. Δεν διστάζει ν' ανακατέψει τον Matisse με καθημερινά Polaroid στιγμιότυπα. Σ' άλλες του εξάρσεις φτιάχνει σκηνικά για όπερες, γιγάντια φωτοκολάζ κι αφηρημένα computer-graphics.
Η ζωή - λέει - είναι μια πόρνη. Αλλά όσο γερνάμε οφείλουμε να την αγαπήσουμε. Αλλιώς θα τρελαθούμε ..
Επιστροφή στην άνεση της απλότητας. Αυτό προτείνει κυρίως ο David Hockney. Αν ο #matisse προσπάθησε να απλουστεύσει την ζωγραφική, ο Hockney είπε να ξεκουράσει το βλέμμα μας. Η ελευθεριότητα χαρακτήρισε την ζωή του ως ομοφυλόφιλου αλλά έδωσε πνοή στα έργα του. Έκλεψε λίγο από την νηφάλια πολυτέλεια του Matisse, λίγο από το πλούσιο χρώμα του Rubens αλλά και του Van Gogh, τ' ανακάτεψε σε μια εκδοχή pop art δικής του έμπνευσης και να το αποτέλεσμα.
Μια ζωγραφική άλλοτε αυτοβιογραφική, με πολλές gay αναφορές κι άλλοτε μια ονειρική τοπιογραφία, σαν ένα διαυγές όραμα.
Στην έκθεση αυτή μας έδωσε μια πολυαισθητηριακή εμπειρία.
Τετάρτη 17 Μαΐου 2023
Bauhaus architecture and design
Video by #vassilika_sarilaki
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής Bauhaus;
Η αρχιτεκτονική του Bauhaus χαρακτηρίζεται από:
1. Λειτουργικά σχήματα .
Ο σχεδιασμός του Bauhaus διαθέτει ελάχιστα έως καθόλου διακοσμητικά στοιχεία, αντίθετα εφιστά την προσοχή στον βελτιωμένο σχεδιασμό.
2. Απλούς χρωματικούς συνδυασμούς .
Ο σχεδιασμός του Bauhaus στοχεύει στη συνοχή και την απλότητα, επομένως οι αρχιτεκτονικοί χρωματικοί συνδυασμοί συχνά περιορίζονται στα βασικά βιομηχανικά χρώματα όπως είναι το λευκό, το γκρι και το μπεζ.
3. Βιομηχανικά Υλικά .
Δεδομένου ότι το κίνημα του Bauhaus επικεντρώνεται στην απλότητα και τον βιομηχανισμό, τις περισσότερες φορές προσπαθεί να ενσωματώσει όσο το δυνατόν λιγότερα διαφορετικά υλικά, τα οποία θεωρούνται όλα βιομηχανικά, και σύγχρονα υλικά.
4. Ισορροπημένη Ασυμμετρία .
Η αρχιτεκτονική και ο σχεδιασμός του Bauhaus στοχεύουν στην οπτική ισορροπία μέσω της ασυμμετρίας. (Η συμμετρία θεωρούνταν πολύ βιομηχανική χωρίς καμία καλλιτεχνική αισθητική και άποψη.)
5. Ολιστικό Σχεδιασμό .
Μεταξύ των βασικών αρχών του σχεδιασμού του Bauhaus είναι η ενσωμάτωση των τεχνικών της Σχολής σε κάθε στοιχείο της ζωής, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού της πόλης, των δρόμων, της αρχιτεκτονικής κτιρίων, του σχεδιασμού επίπλων, των συσκευών, των σκευών φαγητού και της τυπογραφίας.
Ποιες ήταν οι επιρροές του Bauhaus στο design;
Οι επιρροές του Bauhaus είναι πολλές κι εξακολουθούν να είναι εμφανείς και σήμερα στις τρέχουσες τάσεις σχεδιασμού μας. Περισσότερα στο video..
Τρίτη 16 Μαΐου 2023
Walter Gropius architecture and Bauhaus
Video by #vassilika_sarilaki
Το Bauhaus το ίδρυσε ο αρχιτέκτονας Walter Gropius δημιουργώντας μια τομή στην παιδαγωγική των θεωρητικών κι εφαρμοσμένων τεχνών, καθώς μέχρι εκείνη την εποχή, το 1919 δεν υπήρχαν κάν σχολές Καλών Τεχνών παρά Ακαδημίες. Όμως ο Gropius, έφερε και μια επανάσταση στην αρχιτεκτονική, και στο design. Παρά το γεγονός ότι ήταν μόλις 36 ετών όταν άνοιξε το #bauhaus , η φήμη του ήταν ήδη μεγάλη. Άλλωστε το κτίριο του Bauhaus το σχεδίασε ο ίδιος.
• Ο Gropius υποστήριξε ότι η αρχιτεκτονική και ο σχεδιασμός πρέπει να αντικατοπτρίζουν τη νέα περίοδο της ιστορίας (μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο) και να προσαρμοστούν στην εποχή της μηχανής. Πίστευε ότι όλος ο σχεδιασμός πρέπει να προσεγγίζεται μέσα από μια μελέτη των προβλημάτων που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν και κατά συνέπεια ακολούθησε τη μοντερνιστική αρχή ότι η λειτουργικότητα πρέπει να υπαγορεύει τη μορφή. Εφάρμοσε αυτές τις πεποιθήσεις σε ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα, σχεδιάζοντας οικονομικά προσιτές κατοικίες κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου και επιδιώκοντας να βελτιώσει τις φυσικές συνθήκες για τους εργάτες του εργοστασίου μέσω της αρχιτεκτονικής του. Το "Bauhaus" είναι μια αντιστροφή του γερμανικού όρου "hausbau", που σημαίνει "οικοδόμηση σπιτιού" ή κατασκευή σπιτιών. Είναι φανερό πως ο Gropius ήθελε μια ανατροπή.
• Ο Gropius πειραματίστηκε επίσης με καινοτόμες τεχνικές κατασκευής και συναρμολόγησης χρησιμοποιώντας προκατασκευασμένες μονάδες και νέα υλικά όπως το οπλισμένο σκυρόδεμα. Παρόμοιες ιδέες χρησιμοποιήθηκαν αργότερα για τη δημιουργία φθηνών κατοικιών, μαζικής παραγωγής στη δεκαετία του 1940 (γνωστές ως προκατασκευασμένες).
• Στον Gropius πιστώνεται επίσης η εισαγωγή της μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω του σχεδιασμού του για το Gropius House και της διδασκαλίας του στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Τα κτίρια του ήταν σε πλήρη αντίθεση με τα προηγούμενα αρχιτεκτονικά στυλ και χαρακτηρίζονταν από τον κυβιστικό σχεδιασμό τους, τις επίπεδες στέγες και τις μεγάλες επιφάνεις από γυαλί που επέτρεπαν την ενοποίηση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων. Στο video αναλύουμε τις κατασκευές του χρονολογικά. Το εργοστάσιο Fagus (1910), Το σπίτι Sommerfeld, (1921), Το μνημείο των νεκρών του Μαρτίου, (1922), Το Κτίριο του Bauhaus, (1925-26).
Gropius House
Video by #vassilika_sarilaki, #Gropius_House, 1937
Gropius Harvard building
Walter Gropius and #harvard University building. Video by #vassilika_sarilaki
Το Κέντρο Μεταπτυχιακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Harvard σχεδιάστηκε στην Μασσαχουσέτη από τον #Walter_Gropius σε συνεργασία με τους νεότερους αρχιτέκτονες που συνέθεσαν τη Συνεργασία Αρχιτεκτόνων του #bauhaus . Χτισμένο για να στεγάσει 575 μεταπτυχιακούς φοιτητές, το κτιριακό αυτό συγκρότημα αποτελείται από ένα κεντρικό κτίριο, επτά κοιτώνες, μια τραπεζαρία και διάφορους χώρους αναψυχής. Παρά την ομαδική προσπάθεια, η επιρροή του Gropius στο έργο είναι ξεκάθαρη.
Περιέχει χαρακτηριστικά των παλαιότερων κτιρίων του: τα παράθυρα από το δάπεδο μέχρι την οροφή δίνουν μια αίσθηση ευάερης ατμόσφαιρας αλλά κι ελαφρότητας στο κτίριο, όπως και η χρήση καμπυλών και pilotis στο επίπεδο του ισογείου για να συγκρατούν τους επάνω ορόφους.
Η σχέση κτιρίου και περιβάλλοντος ελήφθη επίσης ιδιαίτερα υπόψιν στη δημιουργία εσωτερικών αυλών και στεγασμένων διαδρόμων που συνδέουν τα επιμέρους μέρη του συγκροτήματος.
Στο εσωτερικό, μπορεί να δει κανείς έργα τέχνης που παραγγέλθηκαν από καλλιτέχνες όπως οι Hans Arp, Josef Albers, Herbert Bayer και Joan Miró.
Το κτίριο μετέφερε συμβολικά, κάποιες βασικές αρχές του Bauhaus σε ένα διεθνές περιβάλλον. Οι αρχές αυτές ήταν: πρώτον, ότι η σύγχρονη αρχιτεκτονική θα μπορούσε να ωφελήσει την εκπαίδευση και δεύτερον ότι η συνεργατική αρχιτεκτονική πρακτική ήταν πολύτιμη. Ήταν μια τολμηρή κίνηση για το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, καθώς αυτό ήταν, όχι μόνο, το πρώτο σύγχρονο κτίριο στην πανεπιστημιούπολη, αλλά και το πρώτο για οποιοδήποτε μεγάλο αμερικανικό πανεπιστήμιο.
Το κτίριο μπορεί να θεωρηθεί ως σημείο καμπής στην αποδοχή του Διεθνούς Μοντερνισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια συνεισφορά του The Architects' Collaborative ως το πρώτο τους μεγάλο έργο καθώς ήταν και το μεγαλύτερο δημόσιο έργο του Gropius από τότε που μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Δευτέρα 8 Μαΐου 2023
Σάββατο 6 Μαΐου 2023
Paul Klee part 1
Ο #klee αποτελεί μια εμβληματική φυσιογνωμία του Ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Μας χάρισε πολλές ποιητικές εικόνες, μια βαθιά ενδοσκόπηση στην τέχνη και την ζωή και με την τρυφερή, διαλογιστική χρωματική γκάμα του και τον βαθιά ουμανιστικό του λόγο έχτισε παιδαγωγικά πολλές γενιές καλλιτεχνών.
Ο #Klee ήταν στην πραγματικότητα μια μεταφυσική προσωπικότητα που πίστευε ότι ο υλικός κόσμος αποτελεί μόνον μία από τις πολλές πραγματικότητες που είναι ανοιχτές στην ανθρώπινη επίγνωση. Μια διάσημη ρήση του είναι πως " η τέχνη δεν απεικονίζει τον κόσμο αλλά τον καθιστά ορατό”.
Η αρμονία των συνθέσεών του άφησε εποχή αλλά δημιούργησε και μια διαχρονική παρακαταθήκη, ένα αλφαβητάριο των εικαστικών που χρησιμοποιείται και σήμερα σ΄ όλον τον πλανήτη για να διδάξει παιδιά και μεγάλους τέχνη. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο ιδρυτής της σχολής του Bauhaus, Walter Gropius του εμπιστεύθηκε την θέση του καθηγητή στο Bauhaus, στην σημαντικότερη και πλέον επιδραστική σχολή του 20ού αιώνα όπου δίδαξε για μια ολόκληρη δεκαετία από το 1921 ως το 1931. Άλλωστε ο Klee, στα τέλη της δεκαετίας του 1920 είχε ήδη καταστεί ένας από τους ζωντανούς μύθους της Ευρωπαϊκής πρωτοπορίας.
Ο Klee ήταν ανένταχτος καλλιτεχνικά αν και συμμετείχε στο ρεύμα του Γαλάζιου Καβαλάρη μαζί με τον Kandinsky και το έργο του συνέβαλλε πολύ στην διαμόρφωση των περισσοτέρων καλλιτεχνικών τάσεων της μοντέρνας τέχνης.
Συμμετείχε επίσης στην εξπρεσιονιστική ομάδα Η θύελλα ( Der Sturm). Άφησε περισσότερα από 9.000 έργα συνολικά, μεταξύ αυτών υδατογραφίες, χαρακτικά και σχέδια, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων φιλοξενείται σήμερα στο Κέντρο Paul Klee της Βέρνης.
Ο Klee ήταν μεγάλος κολορίστας και μουσικός στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, παίζοντας συχνά το βιολί του ως προθέρμανση για να ζωγραφίσει. Φυσικά κι εκείνος, όπως κι ο #kandinsky θεωρούσε πως υπάρχουν αναλογίες μεταξύ μουσικής και εικαστικών.
Τετάρτη 26 Απριλίου 2023
Kandinsky and Bauhaus
Της Βασιλίκας Σαριλάκη
Το σεμινάριο που έκανα για την διδακτική και πνευματική προσφορά του πατέρα της αφηρημένης τέχνης #Wassily_Kandinsky στην σημαντικότερη σχολή του 20ού αιώνα, το #Bauhaus. O Kandinsky (1866-1944) έθεσε ένα εκπαιδευτικό πρότυπο που ενέπνευσε και τα μεταγενέστερα πανεπιστήμια τέχνης και πρότεινε μια χρωματική θεωρία που ενείχε μια πνευματική διάσταση και μια αντιστοιχία με την μουσική.
Το 1921, ο Kandinsky καλείται να πάει στη Γερμανία για να διδάξει στο Bauhaus της Βαϊμάρης από τον ιδρυτή του, αρχιτέκτονα Walter Gropius. Ο Kandinsky δέχεται, κι αυτή θα είναι η τρίτη του, πιο παραγωγική περίοδος. Τότε θα γράψει τα 3 βιβλία-κλειδιά για το έργο του, πολλά άρθρα, διάσημα έργα, θα δώσει διαλέξεις, θα γράψει ποιήματα. Θα ασχοληθεί ταυτοχρόνως με τα σκηνικά και το θέατρο αλλά και την μουσική. Στο Bauhaus θα ζήσει την ζωή των μεγάλων ατελιέ με στήριγμα δυο καλούς του φίλους. Τον Franz Marc κι ειδικά τον Paul Klee με τον οποίο θα έχει μια μακροχρόνια, εγκάρδια σχέση. Με τον πρώτο θα κάνει τον Μπλέ Καβαλάρη ενώ με τον δεύτερο από το 1921 και μετά θα συνεργαστούν τόσο στο Bauhaus της Βαιμάρης όσο και του Dessau.
Η περίοδος του Bauhaus είναι η πλέον ασκητική σε επίπεδο φόρμας καθώς υπάρχει μια σταδιακή γεωμετρικοποίηση των μορφών και μια εξαύλωσή τους. Υπάρχει μια έμφαση στην ακρίβεια, και την λειτουργικότητα. Υπάρχει επίσης μια ευγένεια και μια αίσθηση χιούμορ μερικές φορές. Στην τέταρτη, Παρισινή του περίοδο από το 1933 ως τον θάνατό του θα συνθέσει όλη του την πορεία και θα κάνει τα πιο βιομορφικά και ανιμιστικά του έργα.
Στο Bauhaus υπήρχε μια ατμόσφαιρα συλλογικότητας, ανοιχτές σχέσεις δασκάλων- μαθητών, κατάργηση των διαχωρισμών και ιεράρχησης των τεχνών, άνοιγμα της σκέψης, πειραματισμός και διάθεση για καινοτομίες και πρωτοπορία. Πριν πάει στην Γερμανία και διδάξει στο Bauhaus είχε βοηθήσει πάρα πολύ στις αρχές της Σοβιετικής επανάστασης την εκεί εικαστική σκηνή. Εγκατέλειψε μια λαμπρή σταδιοδρομία νομικού – δίδασκε κιόλας Νομική- για την ζωγραφική σε σχετικά μεγάλη ηλικία. Στο Bauhaus δίδασκε Στοιχεία Αφηρημένης Μορφής κι Αναλυτικό σχέδιο.
Οι θεωρίες του Kandinsky για το έργο τέχνης, το χρώμα, τις πνευματικές και αισθητηριακές του δυνατότητες σε σχέση με διάφορα σχήματα ήταν εξαιρετικά καινοτόμες για εκείνη την εποχή.. Ο Kandinsky όμως δεν προχωράει στην αφαίρεση για καθαρά αισθητικούς λόγους. Στόχος του, είναι η μύηση σε έναν πνευματικό κόσμο ενώ επηρεάζεται θεαματικά από την θεοσοφία στις θεωρίες που διατυπώνει στα βιβλία του.
Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2022
Bauhaus: Η πνευματικότητα και η μεταφυσική του διάσταση
Bauhaus. Οι καινοτομίες της ρηξικέλευθης αυτής Σχολής καθώς και την πνευματική και μεταφυσική διάσταση των σημαντικότερων δασκάλων της.
Στο Bauhaus υπήρχε ένα δημιουργικό κλίμα όπου όλοι μάθαιναν από όλους, και επικρατούσε η ιδέα του Valery πως η διαφορετικότητα είναι πλούτος. Ο ιδρυτής του, Βάλτερ Γκρόπιους – που έφυγε από τη ζωή στις 5 Ιουλου 1969 – ήταν κατά της τέχνης των σαλονιών και υπέρ της ισότητας καθηγητών – μαθητών κάτι που επιβεβαίωνε στην πράξη ο ίδιος σερβίροντας το φαγητό στις γιορτές.
Τo Bauhaus προσπάθησε να επαναπροσδιορίσει τη σχέση ανάμεσα στην παιδεία, την τέχνη και την κοινωνία. Αυτή την προσέγγιση, που τη βρίσκουμε στο Μανιφέστο του Βάλτερ Γκρόπιους εν έτει 1919, τη συμμερίζονταν, εκτός από το Bauhaus, κι άλλα κινήματα του 20ού αιώνα, όπως εκείνα στην Ιαπωνία και στη Ρωσία.
Το Bauhaus είχε εξαρχής διεθνή προσανατολισμό. Σπουδαστές και καθηγητές έρχονταν από όλη την Ευρώπη και την Ασία για να ενταχθούν στη Σχολή. Χαρακτηριζόταν από ετερογένεια και κατά καιρούς υιοθέτησε ιδέες του κινήματος Arts and Crafts, του σοσιαλισμού, του κομμουνισμού και του σπιριτουαλισμού, του σοβιετικού κονστρουκτιβισμού και του Neues Bauen. Είχε επίσης έντονη μεταφυσική διάσταση.
Με την βίαιη διάλυση του Bauhaus από τους ναζί το 1933, αρκετά μέλη της κατέληξαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης κι άλλα αναγκάστηκαν να φύγουν από τη Γερμανία. Έτσι, η ακτινοβολία του Bauhaus έφτασε σε χώρες και πολιτισμούς εκτός των συνόρων της Ευρώπης.
Βασικοί διαμορφωτές της πνευματικότητας στο Bauhaus ήταν ο Wassily Kandinsky, ο Paul Klee κι ο Itten
• Ο Kandinsky (1866-1944) έκανε έναν διδακτικό άθλο στο Bauhaus θέτοντας ένα εκπαιδευτικό πρότυπο που ενέπνευσε και τα μεταγενέστερα πανεπιστήμια τέχνης. Στο Bauhaus υπάρχει μια ατμόσφαιρα συλλογικότητας, ανοιχτές σχέσεις δασκάλων- μαθητών, κατάργηση των διαχωρισμών και ιεράρχησης των τεχνών, άνοιγμα της σκέψης, πειραματισμός και διάθεση για καινοτομίες και πρωτοπορία. Πριν πάει στην Γερμανία και διδάξει στο Bauhaus είχε βοηθήσει πάρα πολύ στις αρχές της Σοβιετικής επανάστασης την εκεί εικαστική σκηνή. Εγκατέλειψε μια λαμπρή σταδιοδρομία νομικού – δίδασκε κιόλας Νομική- για την ζωγραφική σε σχετικά μεγάλη ηλικία.
Στο Bauhaus δίδασκε Στοιχεία Αφηρημένης Μορφής κι Αναλυτικό σχέδιο. Ήταν μία έρευνα στις δομικές σχέσεις των αντικειμένων τα οποία απλοποιούσε σταδιακά σε αφαιρετικά σχήματα.Το 1926 κυκλοφόρησε το βιβλίο «Σημείο, Γραμμή, Επίπεδο» όπου ανέπτυξε τη θεωρία του για το σημείο και τη γραμμή, ως αυτόνομα εκφραστικά στοιχεία και τις αρμονίες που μπορούν να δημιουργήσουν.Εξάλλου γνώριζε καλά τι σημαίνει αρμονία καθώς ήταν εξαίρετος βιολιστής. Ο Kandinsky δεν προχωράει στην αφαίρεση για καθαρά αισθητικούς λόγους. Στόχος του είναι η μύηση σε έναν πνευματικό κόσμο κι επηρεάζεται θεαματικά από τον θεοσοφισμό στις θεωρίες που διατυπώνει στα βιβλία του. Η χρωματική θεωρία του Kandinsky, είναι απότοκη του Goethe (1810) και του Steiner.
Ο Steiner έλεγε πως «η τέχνη είναι η θυγατέρα του θεϊκού στοιχείου» κι ο Kandinsky από την πλευρά του, μετέφερε την θεοσοφική άποψη για την αρμονία των σφαιρών και των μορφών στην τέχνη. Η φόρμα, λέει, είναι δευτερεύουσα. Είναι ένα γυάλινο δοχείο που μέσα του καίει μια φλόγα.Οι οριζόντιες φόρμες είναι ψυχρές σε αντίθεση με τις κάθετες. Οι κινήσεις προς τα αριστερά είναι απελευθερωτικές και περιπετειώδεις, προς τα δεξιά καθησυχαστικές και συνηθισμένες. Το μπλε είναι ουράνιο χρώμα και εσωστρεφές, ντροπαλό, μαλακό, το κίτρινο γήινο, επεκτατικό, επιθετικό, σκληρό. Το πράσινο είναι αρμονικό γιατί συμβιβάζει το μπλε με το κίτρινο, ενώ το κόκκινο είναι δυνατό, κινητικό και ταραχώδες. Το κίτρινο είναι ξινό ενώ το μπλε έχει μια γεύση από φρέσκα σύκα. Η τρομπέτα έχει ήχο κίτρινο, το εκκλησιαστικό όργανο είναι μπλε.
Τα βιβλία του Kandinsky και ιδιαίτερα το «Για το πνευματικό στην τέχνη» που εκδόθηκε το 1912 άφησε εποχή. Εκεί αναλύει τις βασικές πνευματικές αρχές της τέχνης και τις εφαρμόζει στην γλώσσα των μορφών. Οι αναφορές του υποδεικνύουν και τις κατευθύνσεις του. Από τον Maeterlinck ως τον ιμπρεσιονιστή συνθέτη Debussy, τον Moussorgsky και τον φίλο του Arnold Schoenberg που γράφει ατονική, αφηρημένη μουσική. Κι από ζωγράφους όπως οι προραφαηλίτες, ο μεταφυσικός Boecklin, ο Cezanne ο μαγικός κολορίστας Matisse κι ο επαναστάτης της φόρμας Picasso.
Στο επόμενο βιβλίο του «Σημείο, γραμμή επίπεδο» μελετά τις σχέσεις των μορφών και των χρωμάτων με τους ήχους και ειδικά με τους μουσικούς τόνους του Scriabin. Η θεοσοφία λέει πως υπάρχει μία ενιαία πηγή από την οποία ξεπηδάνε οι μορφές. Άρα οι μορφές είναι συγγενικές και έχουν αναλογίες μεταξύ τους. Έναν αντίστοιχο όρο με εκείνον των «αναλογιών» θέτει ο Scriabin όταν προσπαθεί να συνδυάσει τους ήχους με τα χρώματα. Τον ονομάζει «συναισθησία» και είναι η εναρμόνιση των αισθητηριακών μας οργάνων.
O Kandinsky γράφει πως τo τρίγωνο εκπέμπει ένα πνευματικό άρωμα κι αν είναι μπλε δίνει ένα αίσθημα γαλήνης. Τα χρώματα λέει, ανάλογα με την έντασή τους μπορεί να θυμίζουν φλάουτο ή βιολοντσέλο, πιάνο ή κοντραμπάσο. «Δεν υπάρχει –καταλήγει – στην τέχνη καμία φόρμα απολύτως υλική. Όλες μεταφέρουν μια εσωτερική δόνηση στον άνθρωπο.» Κι εκεί ακριβώς εντοπίζεται ο Πλατωνισμός στον Kandinsky σύμφωνα με τον οποίο αντιμετωπίζει τον κόσμο ως ένα ρεζερβουάρ αρχετυπικών ιδεών και ιδιοτήτων που μπορούν να κινητοποιήσουν την ευαισθησία των καλλιτεχνών παράγοντας διάφορες αρμονικές δομές
Ο Paul Klee (1879-1940), δίδασκε θεωρία της μορφής και της μορφοπλαστικής διαδικασίας. Το βιβλίο του «Παιδαγωγικό Λεύκωμα» (1925), που έγινε το εγχειρίδιο διδασκαλίας του Bauhaus, είναι μια παρουσίαση των αρχών του σχεδίου και αποτελείται από τις διδακτικές του σημειώσεις. Πρόκειται για μία πραγματεία απαραίτητη για την κατανόηση της μοντέρνας τέχνης, όπως είναι η πραγματεία του Leonardo da Vinci για την κατανόηση της αναγεννησιακής τέχνης. Εξηγεί τους μετασχηματισμούς στους οποίους υπόκειται η οπτική εικόνα, πριν γίνει σημαίνον σύμβολο, και το ρόλο που παίζουν η γραμμή, η αναλογίες και το χρώμα.
Δίνει μεγάλη σημασία στη διαδικασία «κυοφορίας» του έργου τέχνης που συνεπάγεται την παρατήρηση, την περισυλλογή και την κυριαρχία πάνω στην τεχνική: «Τίποτα δεν μπορούμε να βιάσουμε- λέει ο Κλέε-. Πρέπει να ωριμάσει το έργο από μόνο του. Κι αν έρθει κάποτε η στιγμή γι’ αυτό το έργο – τότε τόσο το καλύτερο!». Ο Klee πρόσθεσε στο Bauhaus την διάσταση της δικής του μουσικής αρμονίας στα χρώματα και τις φόρμες, όντας εξαίρετος βιολονίστας ο ίδιος αφού σε ηλικία μόλις 12 ετών έπαιζε με την συμφωνική ορχήστρα της Βέρνης.
Πάνω από 50 χρόνια αφιέρωσε στη μελέτη της αντίληψης και της ψυχολογίας και της αισθητικής του χρώματος. Ήταν διευθυντής του τμήματος Γλυπτικής και δίδασκε στο προπαρασκευαστικό τμήμα της σχολής από το 1919- 1923. Οι μαθητές του βίωναν κιναισθητικά το χρώμα και μάθαιναν τις μεταφυσικές τους ιδιότητες.
O Itten, κυκλοφορώντας με καλογερικό ράσο, θα φέρει διάφορους περιπλανώμενους γκουρού και θα καταπιέσει τους φοιτητές με αναπνευστικές ασκήσεις και χορτοφαγία. Το κυλικείο της σχολής –θα τον κατηγορήσουν- μύριζε κάρυ έως κάτω στην σκάλα!
Η «ταλιμπανική» εμμονή του στον Ινδουισμό θα τον εξωθήσει τελικά σε αναγκαστική παραίτηση από καθηγητή στο Bauhaus το 1923 όπου θα τον διαδεχθεί ο ματεριαλιστής Moholy Nagy.
Ο Itten, όπως τον περιγράφει ο Frank Whiteford στο βιβλίο του «Bauhaus» ήταν ένας μυστικιστής και σε συνεργασία με τον θεοσοφιστή Adolf Meyer επίσης καθηγητή στο Bauhaus και τον Kandinsky που ήταν επηρεασμένος τόσο από τον θεοσοφισμό όσο και από τον Rudolf Steiner, από το 1922 και μετά που μπήκε στην Σχολή, έφερναν διάφορους γκουρού και περιπατητικούς φιλοσόφους ανάμεσα στους οποίους ήταν κι ένας ονόματι gustav angel. O angel είχε την αρχή να μην χρησιμοποιεί ποτέ κεφαλαία γράμματα όταν έγραφε το όνομά του. Λέγεται μάλιστα ότι αυτήν την αρχή υιοθέτησαν οι μαθητές του Bauhaus και στην τυπογραφία γιατί μέχρι τότε οι αφίσες είχαν κεφαλαία μόνον γράμματα.
Ο Angel ήταν ένας ιδιόρρυθμος τύπος και η παρουσία του στην σχολή σίγουρα δεν θα πέρασε καθόλου απαρατήρητη. Το δόγμα που ακολουθούσε ο Ελβετός Itten ήταν ο Μαζντεισμός, μίγμα Ινδουισμού και Ζωροαστρισμού. Πίστευε δηλαδή, πως υπάρχει μια συνεχής μάχη καλού-κακού και πως για να επικρατήσει η αλήθεια του καλού πρέπει κανείς να αποκαλύψει μέσα του μια ανώτερη, κρυμμένη πραγματικότητα. Αυτό απαιτούσε τον εξαγνισμό του σώματος και γινόταν με διάφορες σωματικές και πνευματικές ασκήσεις, φυτοφαγία και καθαρμούς.
Καμιά εικοσαριά μαθητές τον ακολούθησαν, φόρεσαν κι αυτοί ράσο ενώ η καντίνα της Σχολής διέθετε πλέον μόνον μακροβιοτικές τροφές. Αν συνυπολογίσουμε μαζί με αυτά, την αυστηρότητα του κομμουνιστή Walter Gropius, αλλά και την εμμονή του Moholy Nagy να κυκλοφορεί ο ίδιος με φόρμα βιομηχανικού εργάτη σε αντίθεση με το καλογερικό ράσο του Itten μπορούμε να καταλάβουμε τι περνούσαν οι μαθητές του Bauhaus!
Ο Itten έφερε μεγάλες καινοτομίες στην καλλιτεχνική εκπαίδευση. Απαγόρευε να τον αποκαλούν καθηγητή, δεν αποκαλούσε μαθητές τους μαθητές του, ξεκινούσε τα μαθήματά του με αναπνευστικές ασκήσεις και διαλογισμό. Πίστευε ότι τέχνη και εμπόριο είναι δύο πράγματα ασυμβίβαστα.
Οι ασκήσεις του Itten στο Bauhaus έβαλαν θεμέλια στις κατοπινές σχολές Arts Plastiques που δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη, δεκαετίες αργότερα, γύρω στην δεκαετία του ’80. Φυσικά δεν υιοθετήθηκαν οι σωματικές ασκήσεις που τους έβαζε, π.χ έπρεπε να κάνουν πρώτα κινήσεις με το σώμα τους, να βιώσουν μια φόρμα πριν την ζωγραφίσουν σε χαρτί, ή ασκήσεις χαλάρωσης και διαλογισμού.
Μερικοί από τους φοιτητές του τον θεωρούσαν γκουρού και ακολουθούσαν τις πνευματικές του διδασκαλίες άλλοι ήταν πιο κοντά σε κολλεκτιβιστικές και σοσιαλιστικές απόψεις καθώς ο Βάλτερ Γκρόπιους ήταν κομμουνιστής.
• Ήταν φυσικό ωστόσο, σε μια επαρχιακή πόλη, όπως ήταν η Βαϊμάρη, που παρακολουθούσε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα αλλόκοτα δρώμενα αυτής της Σχολής να δημιουργηθούν διάφορες αντιδράσεις. Έβλεπαν τους παράξενα ντυμένους μαθητές της Σχολής, άλλους με ρούχα βιομηχανικού εργάτη, άλλους με καλογερικά, κάποιοι προέρχονταν από εξτρεμιστικές ομάδες κι είχαν μακριά μαλλιά, ενώ κάποιοι άλλοι σε κάποια γιορτή ξύρισαν εντελώς τα κεφάλια τους και ζωγράφισαν σ΄ αυτά τα μαύρα τετράγωνα του Malevitch!
Όλα αυτά χαρακτηρίστηκαν μπολσεβίκικα και αναρχικά από τον μικροαστικό περίγυρο που φοβόταν μήπως γεννηθεί κι εκεί, η πρόσφατη τότε επανάσταση της Ρωσίας και με αυτό το πρόσχημα ο Χίτλερ συνέλαβε το 1933 – 33 μαθητές της σχολής ως προπαγανδιστές της «εκφυλισμένης τέχνης» όπως την ονόμαζε τους έστειλε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ενώ ονόμασε το Bauhaus «γιάφκα μπολσεβίκικης κουλτούρας». Αυτή ήταν κι η αρχή του τέλους.
Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2022
Δευτέρα 29 Αυγούστου 2022
Οι αρχαίες Ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας
Έφτιαξα ένα video για τις αρχαίες Ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας και τους θησαυρούς τους. Η Μικρασία είναι ένα σταυροδρόμι πολλών φυλών κι ένα κέντρο συγκλονιστικού πολιτισμού από το 7500 π.Χ! Πάνω από 2.000 αρχαίες Ελληνικές πόλεις άκμασαν εκεί, εκ των οποίων οι 30 είναι οι πιο γνωστές σήμερα. Μας τις θυμίζουν, τα θέατρα, οι ναοί και τα παρατημένα ερείπιά τους. Ξεχασμένα, αλλά περήφανα και πανέμορφα. Τα υπέροχα, σκαλιστά αρχαιελληνικά ανάγλυφα, οι επιγραφές και τα εκφραστικά αγάλματα μιας άλλης εποχής.
Η Σμύρνη, η Πέργαμος, η Έφεσος με τον κατεστραμμένο, μεγαλοπρεπή ναό της, πενταπλάσιο από τον Παρθενώνα, η Φώκαια, η Μίλητος, ο Κολοφώνας, η Κνίδος, η Τέως, η Λέβεδος, η Άσπενδος, η Άσσος και τόσες άλλες πόλεις..
Η Σμύρνη, η Πέργαμος, η Έφεσος με τον κατεστραμμένο, μεγαλοπρεπή ναό της, πενταπλάσιο από τον Παρθενώνα, η Φώκαια, η Μίλητος, ο Κολοφώνας, η Κνίδος, η Τέως, η Λέβεδος, η Άσπενδος, η Άσσος και τόσες άλλες πόλεις..
Παρασκευή 4 Φεβρουαρίου 2022
Αναδρομή στον 20ό αιώνα 2
Αναδρομή στον 20ό αιώνα, δεύτερο μέρος. Σεμινάριο απο την ιστορικό τέχνης και δημοσιογράφο Βασιλίκα Σαριλάκη
Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου 2022
Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2022
Πέμπτη 27 Ιανουαρίου 2022
Kusama's exhibition at Martin Gropius Bau
Kusama's exhibition at Martin Gropius Bau. Video by Vassilika Sarilaki
Τρίτη 18 Ιανουαρίου 2022
Sandro Botticelli webinar
Webinar about Renassance maitre of art Sandro Botticelli by Vassilika Sarilaki
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)